بزرگنمايي:
راه ترقی- محمدجواد ظریف روز سه‌شنبه در همایش بین‌المللی مطالبات حقوقی _
بین‌المللی دفاع مقدس که در باغ موزه دفاع مقدس و انقلاب اسلامی برگزار شد،
اظهار کرد: در اینکه در حمله صدام به ایران قواعد و قوانین آمره حقوق
بین‌الملل مورد نقض قرار گرفت، تردیدی نیست؛ حمله نظامی گسترده به جمهوری
اسلامی ایران کشوری که تازه از یک انقلاب وارد مراحل کشورسازی و ایجاد یک
ساختار انقلابی شده بود و به خیال خودشان در شرایط نامساعد و قابل خدشه
قرار گرفته بود، هم عمل جنایتکارانه و تجاوزکارانه است و هم نیت
تجاوزکارانه دارد و هیچ توجیهی ندارد.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه ادعای دفاع پیش‌دستانه هم نمی‌تواند برای
حمله به ایران مورد توجه قرار بگیرد، ادامه داد: ماده 51 منشور ملل متحد
کاملاً صریح است، اقدام نظامی تنها در صورتی مجاز است که قبل از آن حمله
مسلحانه صورت گرفته باشد. حتی در راحت‌ترین و گسترده‌تر تفاسیر از ماده 51،
اقداماتی می‌تواند مقدمه دفاع مشروع قرار بگیرد که به شدت و گستردگی
عملیات مسلحانه باشد.
رییس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: بر اساس راحت ترین و گسترده ترین
تفاسیر از ماده 51، اقداماتی می‌تواند مقدمه دفاع مشروع قرار بگیرد، که به
شدت و گستردگی عملیات مسلحانه باشد. چنین ادعایی توسط عراق قابل قابل
اثبات نبوده و در پنل تخصصی سازمان ملل متحد و گزارش دبیرکل هم این به خوبی
ذکر شده است.
وی تصریح کرد: لذا تجاوز حتماً شکل گرفته و این تجاوز با هدف توسعه
طلبی بوده نه با هدف دفع یک مشکل و این تجاوز بعنوان یک حرکت در شرایط ویژه
منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور گرفتن امتیاز صورت گرفته و لذا طبق هر
تعریفی تجاوز محسوب می‌شود واستفاده گسترده از اقداماتی است که در همه
مقررات بین‌المللی مورد محکومیت حتی با عنوان جنایت جنگی است.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: تعداد اسرای ثبت نام شده ایران 19 هزار
نفر است. تعداد اسرای ثبت‌نام شده عراق در ایران نزدیک 50 هزار نفر است.
اما روزی که همه اسرا آزاد شدند، از عراق هم 50 هزار نفر آزاد شدند البته
بعد از مدت‌ها و دعواهای طولانی یعنی رژیم عراق 30 هزار اسیر ایرانی را
ثبت‌نام هم نکرد. این حتما و بدون تردید نقض کنوانسیون‌های ژنو به ویژه
کنوانسیون 4 است.
رییس دستگاه دیپلماسی گفت: گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که عراق در
تخریب مناطق مسکونی، اقدامات هدفمند صرفاً برای تخریب انجام داده است. بعد
از فتح خرمشهر سازمان ملل متحد گزارش داد که عراقی‌ها با ابزار مکانیکی
شهر را نابود کردند. این خود یک جنایت جنگی و استفاده از سلاح علیه مناطق
مسکونی است.
ظریف با اشاره به حملات موشکی صدام به شهرها اضافه کرد: اقداماتی که در
جبهه و در دزفول که می‌گفتند با موشک‌های 9 متری شروع شد و تهران و سایر
شهرها ادامه یافت در آنچه به جنگ شهرها معروف شد جنایت جنگی است.
وی خاطرنشان کرد: بارها گزارش‌هایی از سوی سازمان ملل متحد مبنی بر
استفاده عراق از ابزار نظامی برای هدف قرار دادن غیرنظامیان منتشر شد.
رییس دستگاه دیپلماسی با اشاره به استفاده از سلاح شیمیایی علیه
نظامیان، علیه غیرنظامیان و علیه مردم عراق اظهار کرد: در 6 یا هفت گزارش
سازمان ملل ثابت شد که عراق از سلاح شیمیایی ابتدا علیه نظامیان و سپس علیه
غیرنظامیان استفاده کرده است.
وزیر امور خارجه درباره حمله به کشتی‌ها تصریح کرد: جنگ نفتکش‌ها توسط
عراق شروع شد و همواره صدام تاکید داشت باید آخرین موشک را هم او بزند حتی
زمانی که دبیرکل سازمان ملل متحد راهکاری برای توقف در زمینه جنگ شهرها و
جنگ نفتکش‌ها ارائه می‌داد، یکی از شروط صدام این بود که آخرین موشک را او
باید بزند یعنی وقاحت تا آنجا بود که بر این موضوع تاکید داشت که من باید
این اقدام را تمام کنم.
ظریف در بخش دیگری از سخنانش گفت: عراق در 22 سپتامبر به ایران حمله
کرد. در 23 سپتامبر شورای امنیت یک بیانیه بی‌حاصل داد. در 29 سپتامبر
شورای امنیت قطعنامه 479 را تصویب کرد. این قطعنامه یک لکه ننگین همیشگی
در تاریخ شورای امنیت خواهد بود. زیرا هر قطعنامه ای که شورای امنیت بعد از
یک درگیری نظامی صادر می کند، دو نکته دارد. یک مورد آتش بس و دیگری عقب
نشینی است.
وی اضافه کرد: قطعنامه 479 عقب نشینی نداشت. در حالی که عراق بیش از 2
هزار کیلومتر مربع از خاک ایران را اشغال کرده بود. کلمه عقب نشینی در
قطعنامه 479 وجود ندارد. نخستین بار که شورای امنیت از کلمه عقب نشینی
استفاده کرد، بعد از فتح خرمشهر بود. ارتش و سپاه ایران با جانفشانی عراق
را وادار به عقب نشینی کردند و ما در مرزهای عراق بودیم و نگران بودند و به
همین دلیل عقب نشینی کردند.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه قطعنامه 479 یک اقدام ضد حقوق بین الملل
شورای امنیت بود، خاطرنشان کرد: به همین دلیل صدام حسین بلافاصله این
قطعنامه را پذیرفت و گفت که این قطعنامه براساس خواست و نظرات ما تدوین
شده است. اگر بیانیه عراق را بعد از این قطعنامه ببینید، متوجه می‌شوید که
براساس خواست صدام است و به همین دلیل آن را پذیرفتند.
وی ادامه داد: شورای امنیت تا ژوئیه 1982 یعنی تا زمان فتح خرمشهر به
مرخصی رفت و هیچ چیزی از این شورا صادر نشد. در آن زمان اولین قطعنامه بعد
از 479 را صادر کردند که در آن آتش بس و عقب نشینی در قطعنامه شورای امنیت و
ملل متحد را وارد کرد. بعد از یک سال و چند ماه اشغال خاک ایران توسط
نیروهای متجاوز، فقط می‌گفتند که سرزمین ایران باید خالی شود و چرا نگفتند.
ظریف با اشاره به مذاکرات غیر رسمی شورای امنیت گفت: در این مذاکرات
دونالد مک فلوی سفیر وقت آمریکا در سازمان ملل متحد می‌گوید که این سرزمین
ها، سرزمین‌های مورد اختلاف هستند و چه بسا عراق این سرزمین‌ها را تصاحب
کند. یعنی اصل مسلم حقوق بین الملل که عدم پذیرش اشغال سرزمین یا بدست
آوردن آن سرزمین از طریق نیروی نظامی است، توسط شورای امنیت مخدوش شد.
وزیر امور خارجه اضافه کرد: در قطعنامه ها به توقف حملات علیه شهرها
اشاره شد، اما در هیچ جا نامی از عراق برده نشد. گویی صدام یک امر مقدس است
که نمی شود او را محکوم کرد. دبیر کل سازمان ملل متحد هفت یا 6 گزارش از
استفاده جمعی سلاح شیمیایی در جنگ صادر کرد و همه این گزارش ها براساس هیات
هایی بود که به ایران و عراق آمدند و به مناطق جنگی رفتند، نگاه کردند،
آزمایش کردند و ادعای ایران و عراق را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند
که عراق استفاده از سلاح شیمیایی هم علیه نظامیان و غیر نظامیان را بکار
برده است و یکبار عراق ادعا کرد که ایران هم بکار برده است.
وی افزود: آنان رفتند، بررسی کردند و گزارش دادند که آن موادی که عراقی
ها را مجروح کرده، همان موادی است که خودشان استفاده کردند و به علت وزش
باد به آن سمت رفته است اما شورای امنیت حاضر نشد یک بار نام عراق را ببرد.
تنها یک بار که خیلی تصویر واضح بود، گفتند استفاده از سلاح شیمیایی علیه
ایران و به نظر می سید که خودمان سلاح شیمیایی را علیه خود استفاده کردیم.
حاضر نشدند حتی در آن مقطع استفاده سلاح شیمیایی را به صدام نسبت دهند.
وزیر امور خارجه ایران خاطرنشان کرد: صدام سوگلی سازمان ملل متحد بود.
در 1982 و در اوج جنگ تحمیلی، عصمت کتانی سفیر عراق در سازمان ملل متحد،
رییس مجمع عمومی ملل متحد شد. با 119 رای علیه ایران گفتند که ایران مسوول
ادامه جنگ است. اینها لکه های ننگی است که سازمان ملل باید مقداری تلاش کند
تا ان را در سابقه خود کمرنگ کند.
رییس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: در دوران مرحوم رجایی خراسانی که سفیر
ما بود، کاردار ایران بودم و نزد رییس شورای امنیت رفتم و تاکنون نگفته ام
که این رییس چه فردی بود و امروز لازم است تا بگویم که او سفیر فرانسه بود
زیرا ادعای زیادی دارد و به او گفتم عراق علیه ایران سلاح شیمیایی استفاده
کرده است و گفت دستور ندارم تا در این زمینه با شما صحبت کنم.
ظریف در بخش دیگری از سخنانش گفت: من در زمان مرحوم دکتر رجایی خراسانی
که سفیر بود، کاردار ایران بودم و نزد رییس شورای امنیت تاکنون در
حرف‌هایم نگفته بودم که این رییس چه کسی بود و امروز لازم است که بگویم این
فرد سفیر فرانسه بود و خیلی زیاد ادعا می‌کند.به سفیر فرانسه گفتم عراق
علیه ایران سلاح شیمیایی استفاده کرده و وی پاسخ داد من دستور ندارم در این
زمینه با تو صحبت کنم.
وزیر امور خارجه افزود: رییس شورای امنیت مدعی حقوق بشر، مدعی حقوق
بین‌الملل که ادعاهایشان گوش فلک را کر کرده است، یک جوان 25 ساله به وی که
حدود 65 سال داشت که رفته بود از مظلومیت مردم خود صحبت می‌کند و می‌گوید
اینها از سلاح شیمیایی استفاده می‌کنند حدودا در سال 64-65 می‌گوید که
اجازه ندارد درباره چنین موضوعی صحبت کند.
رییس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: اولین بار که سازمان ملل متحد عراق را
به اسم محکوم کرد برای استفاده از سلاح شیمیایی در قطعنامه 688 در مورد
استفاده از سلاح شیمیایی در حلبچه بود که آن هم بعد از پایان جنگ بود. اگر
شما خوانده باشید در آن زمان دولت آمریکا تلاش کرد حمله شیمیایی در حلبچه
را به ایران نسبت بدهد. نیویورک تایمز مقاله‌ای دارد که در مورد تلاش
گسترده سی آی ای که بگوید حمله حلبچه منتسب به ایران است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: بعد از اینکه عراقی‌ها به کویت حمله کردند
این اطلاعات کم‌کم در سخنرانی‌ها در سازمان ملل متحد و در شورای امنیت
بیرون آمد و ناگهان عراق محکوم به دو جنگ شد؛ اول جنگ علیه ایران و دوم جنگ
علیه عراق. تا زمان حمله عراق به کویت یک قطعنامه حقوق بشری علیه عراق در
شورای امنیت تصویب نشد. عراق از حامیان اصلی قطعنامه‌های حقوق بشری علیه
ایران بود همانطور که امروز رژیم آدمکش و کودک‌کش عربستان سعودی از حامیان
اصلی قطعنامه حقوق بشر علیه ایران است.
وی گفت: اگر شما به کمیته سوم مجمع عمومی بروید می‌بینید کشوری که بیش
از همه با هزینه کردن تلاش می‌کند آرای به نفع قطعنامه علیه ایران را بالا
ببرد عربستان سعودی است در آن زمان هم عراق بود که این کار را انجام
می‌داد. به محض حمله به کویت برای گزارشگر ویژه حقوق بشر تعیین کردند و در
اولین گزارش گزارشگر ویژه حقوق بشر صدام به عنوان بزرگترین ناقض حقوق بشر
از زمان هیتلر شد.
ظریف گفت: اینها سوابقی است که در هر مطالعه حقوقی درمورد جنگ تحمیلی
باید مدنظر همه ما قرار گیرد. سازمان ملل متحد ، شورای امنیت، حقوق
بین‌الملل امکاناتی در دیپلماسی هستند.
وی ادامه داد: کسی می‌گفت اگر شما یک مهره داشته باشیم که با پیچ‌گوشتی
نتوانید آن را باز کنید و نیاز به آچار فرانسه داشته باشیم، پیچ گوشتی را
دور نمی‌اندازید بلکه کنار می‌گذارید برای موقعی که پیچ داشته باشید و آچار
فرانسه را می‌آورید و مهره را باز می‌کنید.
دستیار ارتباطات اجتماعی رییس جمهوری اضافه کرد: باید از آچار فرانسه به
عنوان اندازه آچار فرانسه توقع داشته باشیم از پیچ گوشتی به اندازه پیچ
گوشتی، و از هر چیزی به اندازه خودش توقع داشته باشیم.
ظریف افزود: امروز در جهان ،قدرت این ها ابزارهای مختلف قدرت هستند.
دیپلماسی یک ابزار است قدرت نظامی ابزار مهمتری است. توان ایجاد اجماع
بین‌المللی هم یک ابزار است.
وی یادآور شد: بالاخره از زمانی که عراق توانست در اوج جنایت و در اوج
قانون‌شکنی 119 رای بیاورد و و ما را متهم به ادامه جنگ کند تا زمانی که
دو ماه قبل رژیم ترامپ با 110 رای در مقابل 10 رای در مقابل ایران شکست
خورد یک تحولی صورت گرفته و ما باید این تحول را بشناسیم نه اینکه از آن
ابزار توقع معجزه داشته باشیم اینها ابزار و مولفه‌های قدرت هستند.
وزیر امور خارجه گفت: زمانی که شورای امنیت قطعنامه برای اولین بار 598
را تصویب کرد حتی در آن زمان هم حاضر نشدند بگویند متجاوز، و دلایل شروع
جنگ و مسئولیت جنگ را مطرح کردند و وقتی دبیرکل به صراحت بعد از یکی دوسال
عنوان کرد عراق مسئول شروع جنگ است شورای امنیت هیچ حرفی نزد.
ظریف عنوان کرد: این کار به دلیل دو واقعیت انجام شد، نخست قدرت ایران
در صحنه نظامی شد و دوم رشد دیپلماسی ایرانی که توانست این قدرت را به یک
امکان دیپلماسی تبدیل کند. اگر دیپلماسی ما قدرتمندتر بود احتمالا
می‌توانستیم از آن قدرت بهتر استفاده کنیم. لذا استفاده از این دو قدرت با
شناخت واقعیت که در نظام جهانی ابزارها و مولفه‌های مختلف قدرت همراه با
یکدیگر می‌توانند کار کنند.
رییس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: امروز شرایطی فراهم است که می‌توان از
حقوق بین‌الملل و از این ابزارها در مورد اقدامات جنایتکارانه مانند جنایت
آمریکا علیه سردار سپهبد قاسم سلیمانی و برادر عزیزمان ابومهدی المهندس که
خداوند روحشان را امروز میزان حضرت امیر که در آستانه ولادت ایشان هستیم
قرار دهد، استفاده کرد و باید هم استفاده کرد.
ظریف ادامه داد: نمی‌توانیم بگوییم که چون شورای امنیت در جنگ عراق علیه
ایران اینگونه رفتار کرد امروز هم ما از این امکان استفاده نکنیم. این یک
ابزار قدرت است و باید از این ابزار قدرت استفاده کرد کما اینکه باید از
سایر ابزارهای قدرت استفاده کنیم. هیچ‌کس از جعبه آچار خود، پیچ گوشتی را
دور نمی‌اندازد به این دلیل که یک مهره را باز نکرده است ولی باید حد و
اندازه هر یک را بشناسیم.
وی خاطرنشان کرد: در قطعنامه 598 با اصرار ایران بندی مربوط به امنیت
منطقه اضافه شد که از نگاه حقوقی بسیار مهم است اینهایی که به قول خودشان
ما را به رفتار در منطقه را متهم می‌کنند، باید به آنها بگوییم کسی که در
منطقه ما بیچارگی ایجاد کرده است، شما هستید ما که در منطقه هستیم و اینجا
منطقه خودمان است.شما هستید که به این منطقه آمده‌اید و تخریب، آدمکشی
انجام می‌دهید.
وی اضافه کرد: این منطقه چه نیازی به صد میلیارد دلار سلاح در سال
دارد؟ 25 درصد کل تجارت جهان در سلاح در منطقه ما اتفاق می‌افتد و همه در
آن شریک هستند. اکنون فرانسه می‌خواهد تلاش کند از فاصله‌ای که ممکن است
بین عربستان و آمریکا ایجاد شده استفاده کند و سلاح بیشتری به عربستان
بفروشد و این تبدیل به یک نگرانی برای امنیت منطقه شده است. چه کسی را گول
می‌زنید؟
ظریف عنوان کرد: اولین کشوری که درخواست امنیت منطقه را کرد، ایران بود.
در سال 1985 که اوج جنگ نفتکش‌ها بود آقای ولایتی وزیر وقت امور خارجه
نامه‌ای به آقای خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل متحد نوشت و در آن
نامه درخواست کرد که باید در منطقه خلیج فارس یک نظام امنیتی ایجاد شود.
لذا ادعاهایی که ما امروز می‌کنیم طرح صلح هرمز را مطرح می‌دهیم اینها برای
امروز و دیروز نیست بلکه این نگاه ایران به منطقه است.