بزرگنمايي:

راه ترقی- وزیر امور خارجه کشورمان از روز یکشنبه سفر خود را به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با دیدار از قطر و رایزنی با مقام های دوحه آغاز کرد و پس انتقال پیام دوستی و برادری دولت و ملت ایران به قطری ها و با تاکید دوباره بر توسعه مناسبات و همکاری های تهران - دوحه راهی بغداد، پایتخت عراق شد.

این سفر در چارچوب گسترش و تعمیق روابط دوجانبه با قطر، به ‌ویژه پس از تحولات اخیر در سطح منطقه و جهان انجام شد.

بر اساس اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه، سفر ظریف به دو کشور قطر و عراق در چارچوب توسعه مناسبات فیمابین، گفت و گوهای منطقه ای و فرامنطقه‌ای صورت گرفت.

ظریف پس از دوحه راهی بغداد شد؛ سفری که دو روز به طول انجامید، وی  در دیدارهای فشرده با مقام های دولت و شخصیت های سیاسی شیعه، سنی و کرد عراق در بغداد و اربیل اقلیم کردستان عراق بار دیگر بر توسعه مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با این کشور دوست و همسایه تاکید کرد.

مقصد سوم وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران مسقط بود. وزیر امور خارجه کشورمان پس از دیدار و تبادل نظر با مقامات بلندپایه عمان، ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی را موضوع اصلی گفت‌وگوها در این کشور حاشیه خلیج‌فارس عنوان کرد.

محمد جواد ظریف در نخستین روز حضور خود در عمان با همتای خود در این کشور و نیز معاون «سلطان هیثم» دیدار کرد و به بررسی روابط دوجانبه در حوزه‌های اقتصادی و قضایی پرداخت و از ایفای نقش مثبت عمان در مسائل مربوط به ایران قدردانی کرد.

ظریف روز گذشته (پنجشنبه) با انتشار متنی در توئیتر اعلام کرد: دیدارهای خیلی خوبی با دوستان عمانی در مسقط داشتم. گفت و گوهایی پربار با «فهد بن محمود» معاون سلطان عمان، «بدر البوسعیدی» وزیر امور خارجه این کشور، «سلطان بن محمد النعمانی» وزیر دفتر سلطان عمان و «یوسف بن علوی» وزیر امور خارجه پیشین داشتم. 

ظریف روز چهارشنبه در مذاکرات خود با «عبدالسلام صلاح» رییس هیات مذاکرات صنعا و سخنگوی جنبش انصارالله یمن و مقامات عمانی در این سفر گفت که تمرکز گفت و گوها بر ارتقای همکاری منطقه ای و جهانی بود.

وزیر امور خارجه‌ جمهوری اسلامی ایران در این دیدار بار دیگر بر این مساله که تنها راه حل بحران یمن، راهکار سیاسی است تاکید کرد.

عمان، به عنوان میانجی دیرینه در مسائل منطقه، با وجود آنکه پس از درگذشت «سلطان قابوس» به نظر می‌رسید از ایفای نقش فعال در حل بحران های مربوط به همسایگان خود فاصله گرفته، اکنون به مقصد مهمی برای رفع تنش میان طرف های درگیر در بحران های منطقه بدل شده است.

در همین زمینه پایگاه خبری میدل ایست نیوز نوشت که در جریان روابط میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، عمان بارها پیشنهاد میانجی‌گری داده و در برگزاری مذاکرات برجامی، میانجی فعالی میان ایران و آمریکا بود، این میانجی‌گری تداوم داشته و امروز به نظر می‌رسد میزبانی مسقط در راستای حل اختلافات میان نمایندگان تهران و ریاض باشد.

مساله‌ای که در دو سفر پیشین وزیر امور خارجه‌ ایران نیز مولفه‌ قابل توجهی به شمار می‌آمد؛ تنش زدایی میان ایران و عربستان سعودی بود.

به نوشته این پایگاه خبری، عمان افزون بر آنکه تاکید دارد تا همچنان قطب فعال دیپلماسی و میانجی‌گری منطقه باشد و چنین نقشی را تماما به دیگر کشورهای منطقه واگذار نکند، در رفع اختلافات میان ایران و عربستان، منافع کلیدی دنبال می‌کند؛ تنش زدایی میان ایران و عربستان، اقدام سازنده‌ای است که به وسیله‌ آن عمان می‌تواند امنیت منطقه را به میزان زیادی تضمین شده بداند.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه سفر منطقه ای خود به کشورهای حاشیه خلیج فارس، کویت را مقصد بعدی سفر خود اعلام کرد.

نکته مهم در راستای سیاست های منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران که این بار هم در سفر ظریف به کشورهای منطقه بر آن تاکید شد داشتن روابط خوب و رو به گسترش با کشورهای حوزه خلیج فارس در همه بخش ها و رفع اختلاف ها در منطقه است.

جمهوری اسلامی ایران همواره بر استقرار ثبات، آرامش و آشتی در منطقه خلیج فارس تاکید کرده است، به همین سبب در مهر 98 طرح «صلح هرمز» را مطرح کرد، حسن روحانی رئیس ‌جمهوری اسلامی ایران با ارسال نامه به همه  کشورهای جامعه هرمز یعنی بحرین، کویت، عراق، قطر، عمان، عربستان سعودی و امارات عربی متحده، آنها را به پیوستن به این ابتکار دعوت کرد.

این طرح بر پایه تشریک مساعی کشورهای ساحلی خلیج فارس با هدف پایان بخشیدن به حضور نیروهای بیگانه در این حوزه مهم و راهبردی آبی بنا نهاده شده و ره آورد آن ایجاد صلح و ثبات در خلیج فارس و پیشرفت و شکوفایی اقتصادی برای کشورهای منطقه است بر همین اساس  این طرح، «ائتلاف امید» هم نامگذاری شده است.

ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گزارشی که برای نشریه آمریکایی «فارن افرز» نوشته بود، اعلام کرد که ایران مدت‌هاست که از تشکیل یک مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای حمایت می‌کند – از زمان قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال 1987 تا ابتکار صلح هرمز معروف به  HOPE، که ایران در سال 2019 آن را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه کرد.

در چنین مجمعی، کشورها می‌توانند با تدابیر اعتمادساز دغدغه‌های خود را برطرف کرده، گلایه‌های خود را از طریق گفت‌وگو حل کنند و با مشارکت در تلاش‌های دارای منافع متقابل، مسائل مشترک را حل و از منافع جمعی حراست کنند.

ابتکار صلح هرمز، پیش‌نویس آینده نیست – هر ساز و کار دائمی‌ای باید به صورت جمعی توسط تمام قدرت‌های منطقه‌ای به دست آید. اما این طرح پیشنهادی، نمایانگر خواست ایران برای داشتن جامعه‌ای قدرتمند، باثبات، آرام و شکوفا از کشورها و عاری از تحمیل هژمونی منطقه‌ای یا جهانی است.

چارچوب ابتکار صلح هرمز بر اصول مورد پذیرش جهانی بنا شده است. احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی از جمله این اصول است. دولت‌های مشارکت‌کننده متعهد می‌شوند که برای نمادهای تاریخی، مذهبی و ملی یکدیگر احترام قائل شده و از مداخله در امور داخلی یا خارجی یکدیگر اجتناب کنند.

درون آنچه ما آن را «جامعه هرمز» نامیده‌ایم، کشورها متعهد می‌شوند که مناقشات خود را به شکل صلح‌آمیز حل و فصل کرده و از مشارکت در ائتلاف‌ها یا هم‌پیمانی‌هایی علیه یکدیگر خودداری کنند.

لازمه موفقیت ابتکار صلح هرمز یا هر ابتکار دیگری، آن است که دولت‌های منطقه – و قدرت‌های خارجی – واقعیات مشخصی را بپذیرند. در ابتدا این واقعیت که آینده منطقه می‌تواند و باید تنها توسط مردم این منطقه تعیین شود. هر رویکرد دیگری، محکوم به شکست است. به این منظور، غرب باید از سیاست سرپرستی یا حمایت کور از رفتار بد دولت‌های پیروش به نام مقابله با تهدید موهوم ایران، دست بردارد. تمام دولت‌های ساحلی خلیج فارس، بدون استثنا، باید در هر ابتکار منطقه‌ای شامل شده و هم بازیگران منطقه‌ای و هم بازیگران خارجی باید حقوق ملی مشروع، منافع و دغدغه‌های امنیتی همه را پذیرفته و به آن احترام بگذارند.