بزرگنمايي:

راه ترقی- درست زمانی که فکر می‌کنید همه چیز را درباره یک پدیده طبیعی می‌دانید، می‌بینید که هنوز چیزهایی برای یافتن باقی مانده است و طبیعت بار دیگر راهی برای متعجب کردن شما پیدا می‌کند. این گفته در مورد شفق قطبی صدق می‌کند، چرا که گروهی از فیزیکدانان به رهبری دانشگاه "آیووا" به تازگی شفق قطبی جدیدی را کشف کرده‌اند.

این شفق قطبی جدید در ویدئویی با قدمت نزدیک به دو دهه مشاهده شده است. محققان دریافتند که بخشی از این شفق قطبی منتشر شده که درخشش ضعیف و شبیه پس زمینه همراه با نور واضح‌تری دارد و معمولاً با شفق‌های قطبی همراه می‌شود، تاریک می‌شود و سپس ناگهان دوباره ظاهر می‌شود.

محققان تصمیم گرفتند این نوع جدید شفق قطبی را "پاک‌کن‌های شفق قطبی منتشره"(diffuse auroral erasers) بنامند.

شفق قطبی یکی از پدیده‌های جوی کره زمین است. شفق قطبی پدیده ظهور نورهای رنگین و متحرک در آسمان شب است و معمولاً در عرض‌های نزدیک به دو قطب زمین که بر اثر برخورد ذرات باردارِ باد خورشیدی و یونیزه شدن مولکول‌های موجود در یونوسفر زمین به وجود می‌آید.

شفق‌های قطبی نورهای زیبایی هستند که به‌طور طبیعی در آسمان دیده می‌شوند و معمولاً در شب و در عرض‌های جغرافیایی قطبی به چشم می‌خورند. آنها در یونوسفر تشکیل و در سپیده‌دم قطبی رویت می‌شوند. در عرض جغرافیایی قطب شمال به آنها شفق‌های شمالی نیز گفته می‌شود. به شفق‌های قطبی، نور قطب شمال هم گفته می‌شود، زیرا آنها غالباً در نیم کره شمالی دیده می‌شوند و هر قدر به قطب شمال نزدیک می‌شوید با توجه به مجاورت با قطب مغناطیسی شمالی زمین احتمال بیشتری می‌رود که بتوانید آنها را ببینید. برای نمونه، در شهرهای شمالی کانادا که بسیار نزدیک به قطب هستند، امکان رویت آنها بسیار زیاد است.

"آلیسون جینز" استادیار گروه فیزیک و نجوم دانشگاه "آیووا" و یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: بزرگترین چیز در مورد این پاک‌کن‌ها که قبلا نمی‌دانستیم اما اکنون می‌دانیم این است که آنها وجود دارند. آنها این سوال را مطرح می‌کنند که آیا اینها یک پدیده رایج هستند که نادیده گرفته شده‌اند یا پدیده‌ای نادر هستند؟

وی افزود: دانستن وجود آنها به معنای وجود فرآیندی است که باعث ایجاد آنها می‌شود و ممکن است روندی باشد که ما هنوز شروع به بررسی آن نکرده‌ایم، زیرا تاکنون نمی‌دانستیم که آنها در حال وقوع هستند.

شفق قطبی وقتی رخ می‌دهد که ذرات بارداری که از خورشید به سوی ما جاری می‌شوند با حباب مغناطیسی زمین تماس پیدا کرده و به سمت سیاره ما فرار کرده و به سمت آن سقوط می‌کنند. از فعل و انفعالات آنها با گازهای موجود در جو زمین مانند اکسیژن، نیتروژن و سایر مولکول‌ها انرژی آزاد می‌شود و باعث ایجاد نورهای زیبایی می‌شود.

همچنین یک سال پیش یک پدیده شفق قطبی جدید دیگر به نام "تپه‌های شنی" توسط محققان فنلاندی دانشگاه "هلسینکی" کشف شد که احتمالاً ناشی از مناطقی است که چگالی اتم اکسیژن در آنها افزایش یافته و در یک کانال موج جوی رخ می‌دهد.

محققان فنلاندی متذکر شدند که "تپه‌های شنی" بسیار نادر هستند.

اکنون این سوال مطرح شده است که اگر به اندازه کافی از نزدیک به شفق‌های قطبی نگاه کنیم، چه نوع شفق‌های قطبی دیگری را می‌توانیم کشف کنیم؟

این مطالعه جدید در مجله Journal of Geophysical Research Physics Space منتشر شده است.