بزرگنمايي:
راه ترقی -
آخرین خبر / ماه به لحاظ گرانشی و نیروی جاذبه کاملا به زمین قفل و وابسته است؛ و این بدان معناست که این کره همیشه فقط یک روی خود را به سیاره ما نشان می دهد.
در حقیقت این واقعیت در مورد اکثر قمرهای بزرگ متعلق به سیارات منظومه شمسی صادق است. اما به راستی علت وقوع چنین حادثه ی شگفت انگیزی چه چیزی می تواند باشد؟
به ماه نگاه کنید. واقعا زیبا نیست؟؟ اگر یک دوربین دوچشمی قوی و یا یک تلسکوپ کوچک داشته باشید و همین امشب با آن ماه را نگاه کنید، به راحتی می توانید چاله ها،دهانه ها و دره‌های نسبتا عمیق و قدیمی آن را ببینید. فردا شب هم به ماه نظاره کنید؛ آن وقت متوجه خواهید شد که چیزهایی که روی سطح ماه می بینید دقیقا همان پستی و بلندی هایی است که شب قبل دیده اید. همانطور که می دانید، این ماه دوست داشتنی و محجوب ما تا کنون فقط یک روی خودش را به ما نمایانده است.
اگر شما قادر بودید که چرخش ماه به دور زمین را از بالا نگاه کنید، متوجه می شدید که مدت زمانی که طول می کشد تا ماه یکبار به دور خودش بچرخد دقیقا برابر با زمانی است که طول می کشد تا یکبار به دور زمین گردش کند. ماه همواره در حال چرخش است و همیشه هم فقط یک سمت آن برای ما زمینی ها قابل رویت بوده است. اما چرا؟؟
کره ماه تنها جرم نجومی موجود در منظومه شمسی نیست که این اتفاق برایش می افتد. بلکه تمام اقمار بزرگ و اصلی سیاره های مشتری و زحل نیز همواره فقط یک روی خود را به مادرشان نشان می دهند. سیاره پلوتو و شارون (یکی از قمرهای پلوتو) بسیار عجیب ترند و دو دنیای جدا از هم اما کاملا چفت و بست شده به هم که تا ابد رو به روی همدیگر خواهند بود. فضانوردان نام این واقعه را که به دلیل مبادلات و بر هم کنش های گرانشی و جاذبه ای میان اجرام مختلف نجومی رخ می دهد، tidal locking ( قفل یا انسداد گرانشی ) گذاشته اند.
همانگونه که اطلاع دارید یک نیروی جاذبه ای و کششی بسیار قوی میان زمین و کره ماه برقرار است که وجود آن جزر و مد آبها را باعث می گردد. جالب است بدانید که قدرت این نیروی کششی به قدری است که منجر می شود تا سطح زمین بیش از 30 سانتی متر(در حدود یک فوت) متورم شده و بالا بیاید!
البته مقدار این نیروی جاذبه در سطح کره ماه بسیار بیشتر و قوی تر است. کشش وارده از سمت زمین به ماه باعث شده تا ماه به یک جرم بیضی شکل تبدیل شود. یکی از وجوه متقابل کره ماه به سمت و سوی زمین تمایل پیدا کرده و وجه دیگر آن از کره زمین دور شده است و این رخداد ماه را به جسمی شبیه به یک توپ فوتبال آمریکایی مبدل ساخته است...
چندین میلیون سال قبل درست مدت کوتاهی پس از تشکیل آن، کره ماه با سرعتی بسیار بیشتر از سرعت کنونی اش به دور زمین می چرخید؛ که این باعث شده بود تا آن وجه از ماه که به سمت سیاره ما قرار داشت رفته رفته و به تدریج تغییر شکل دهد؛ درست همان اتفاقی که در اثر وقوع جزر و مد برای آبهای کره زمین رخ می داد.
بسیاری از توده های عظیم و غول پیکر سنگی و کوهستان های موجود در کره ماه کم کم حرکت کرده و متورم شده و به سمت زمین کشیده می شدند و سپس دوباره فرونشسته و به شکل اولیه خود باز می گشتند؛ که این فرایند زمان نسبتا زیادی هم طول می کشید. نکته جالب و شایان توجه این است که محل تورم ها و بالا آمدگی ها در روی کره ماه همیشه با امتداد نیروی جاذبه وارده از سمت زمین مقداری اختلاف امتداد و برون محوری داشته اند.
رفتار این بالا آمدگی های ماه به گونه ای است که انگار نیروی جاذبه وارده از سمت زمین آنها را می گیرد و به سمت خود می کشد و سپس رها کرده و به جای اولشان باز می گرداند. بعد از گذر مدت زیادی این نیروی جاذبه زمین، سرعت چرخش ماه را کمتر و کمتر می کند تا زمانی که ماه برای همیشه از حرکت بازایستد.
و دقیقا همین فرایند در سایر اقمار بزرگ و سنگین منظومه شمسی نیز به وقوع پیوسته است.
شایان ذکر است که در حدود چندین میلیارد سال قبل به خاطر جثه و جرم کوچکتر کره ماه نسبت به زمین، این کره از لحاظ رفتار گرانشی و جاذبه ای کاملا به زمین وابسته و قفل شده است. اما اکنون این فرایند همچنان در حال انجام است تا زمانی که رفتار گرانشی سیاره زمین را نیز به ماه منسدد و محبوس نماید.
مشاهدات انجام شده نشان داده اند که چندین و چند هزار سال بعد، کره ماه کاملا از حرکت باز خواهد ایستاد و به یک جسم معلق در آسمان تبدیل خواهد شد که ساکنان فقط یک نیمکره از زمین قادر به دیدن آن خواهند بود.
اما سوال اینجاست که این اتفاق چند سال بعد ممکن است بیفتد؟؟ پاسخ این است : حدود 50 میلیارد سال بعد زمانی بسیار بعدتر از مرگ و نابودی خورشید، کره زمین و کره ماه بالاخره پس از مدت ها به یکدیگر (tidally locked)خواهند شد. درست مثل رومئو و ژولیت، لیلی و مجنون، پلوتو و شارون. نیروی جاذبه یک نیروی بسیار قوی در طبیعت به شمار می رود. آنقدر قوی که بتواند جسمی به اندازه و جرم کره ماه را وادار به ایستادن و توقف کند.
برگرفته از اینستاگرام nasa_farsi1