چاپ

راه ترقی - ایسنا /موشک بزرگ چینی که از کنترل خارج شده در حال بازگشت به جو زمین است و مکان دقیق فرود آن هنوز مشخص نیست، اگرچه برخی گزارش‌ها از سقوط آن در ترکمنستان حکایت دارد. حال اولین سوالی به ذهن میرسد این است که آیا این اولین باری است که بقایای یک موشک به زمین باز می‌گردد؟!
به نقل از سی‌ان‌ان، بقایای فضایی در زمان‌های مختلفی به زمین برخورد کرده‌اند که یکی از این اتفاق‌ها سال گذشته افتاد. خبر خوب این است که معمولا چُنین حوادثی خطر بسیار کمی برای انسان‌ها دارند. با این حال سوال‌های زیادی در این مورد مطرح می‌شود. در این جا به چند مورد از مواردی که باید درمورد بازگشت بقایای فضایی به زمین بدانیم می‌پردازیم.
بقایای فضایی کنترل نشده هرچند وقت یک بار به زمین برخورد می‌کنند؟
بیشتر این قطعات در هنگام ورود به جو و پیش از آن که به سطح زمین برخورد کنند در هوا می‌سوزند اما قطعات بزرگ‌تر مثل موشک‌ها می‌توانند از جو بگذرند و حتی به طور بالقوه به مکان‌های پرجمعیت برخورد کنند.
سال گذشته یکی از بزرگ‌ترین قطعات کنترل نشده مستقیماً از روی لس‌انجلس و سنترال پارک در نیویورک گذشت و در اقیانوس اطلس فرود آمد.
این قطعه‌ی تقریبا 20 تنی، بخش مرکزی موشکی متعلق به چین بود و بزرگ‌ترین قطعه‌ای است که از سال 1991 تاکنون به زمین بازگشته است. تنها قطعات فضایی که از این موشک بزرگ‌تر بودند بخش‌هایی از ایستگاه فضایی اسکای‌لب(Skylab) که در سال 1979 وارد جو شد، بخشی از موشک اسکای‌لب که در سال 1975 وارد زمین شد و ایستگاه فضایی "Salyut 7" اتحاد جماهیر شوروی که در سال 1991 به زمین بازگشت، هستند. شاتل فضایی کلمبیا را نیز که در سال 2013 به زمین بازگشت می‌توان به این لیست اضافه کرد زیرا ناسا کنترل آن را حین بازگشت به زمین از دست داد.
چه میزان زباله‌ی فضایی در کیهان شناور است؟ بسیار زیاد.
ابری متشکل از 9 هزار زباله‌ی فضایی در اطراف زمین وجود دارد که وزنی معادل 720 اتوبوس دارد. این میزان زباله‌ی فضایی از کنترل ما خارج است و شامل تقویت‌ کننده‌های موشک و ماهواره‌های از کار افتاده می‌شود. این بقایا در مدارهایی نزدیک به سطح زمین متمرکز هستند و اگرچه تهدید زیادی برای انسان‌ها به شمار نمی‌آیند اما برای ماهواره‌هایی که خدمات بسیاری از جمله بررسی آب‌وهوا، مطالعه‌ی تغییرات جوی و فراهم کردن سرویس مخابرات ارائه می‌کنند، خطرناک هستند. این زباله‌های فضایی برای ایستگاه بین‌المللی فضایی نیز تهدید به حساب می‌آیند این ایستگاه سال گذشته چندین بار مجبور به تنظیم مدار برای جلوگیری از برخورد با زباله‌های فضایی شده است.
مشکل اصلی این است که متخصصان اطلاعی از محل دقیق قرارگیری این اجرام ندارند. برخوردهای احتمالی توسط حسگرهای دولتی و خصوصی پیگیری می‌شود اما این روند شامل حدس و گمان‌های بسیاری می‌شود.
آیا آیین‌نامه‌ای در این مورد وضع شده است؟
پیمان‌نامه‌ی فضای بیرونی(Outer Space Treaty) در سال 1967 اجرایی شد. این معاهده، کشورهای عضو را از نصب سلاح‌های کشتار جمعی، آزمایش تسلیحاتی یا پایگاه نظامی در فضای بیرونی جو زمین، ماه یا هر جرم آسمانی دیگری منع می‌کند. همچنین این پیمان‌نامه می‌گوید که اکتشافات و منابع فضایی متعلق به همه کشورها است و تمام کشورها، آزادانه مجاز به انجام اکتشافات فضایی هستند. در زمان اجرای این معاهده تنها دو کشور به فضا می‌رفتند اما کنون بیشتر کشورها و شرکت‌های تجاری سفرهای فضایی انجام می‌دهند و نهادهای نظارتی با مشکلاتی رو به رو هستند. آن‌ها نمی‌خواهند فضایی بی قانون ایجاد کنند اما از ترس چیره شدن هرچه بیشتر کشورها بر فضا در اعمال قوانین محتاطانه عمل می‌کنند.
آیا باید اقدامات احتیاطی انجام داد؟
جاناتان مک داول"(Jonathan McDowell) یک ستاره شناس می‌گوید: نیازی به انجام اقدامات احتیاطی نیست. احتمال اینکه این قطعه خسارتی ایجاد کند یا به انسان‌ها آسیب بزند کم است.