چاپ

راه ترقی - همشهری آنلاین / مارتا لوید، دوست نزدیک جین استین، در یک کتابچه دستنویس، دستور غذاهایی را نوشته است که در آشپزخانه قرن نوزدهمی نویسنده «غرور و تعصب» و «اِما» آماده می‌شد. در میانشان دستور غذاهای محبوب استین هم دیده می‌شوند؛ غذاهایی که نامشان در میان نامه‌ها و رمان‌های این نویسنده انگلیسی به چشم می‌خورد.
مارتا لوید، دستورالعمل «پنیر برشته» یکی از غذاهای مورد علاقه جین استین را این طور شرح می‌دهد: «پنیر را رنده کنید، یک عدد تخم مرغ، یک قاشق چای‌خوری خردل و کمی کره به آن اضافه کنید...آن را روی نان تست یا در سینی سرو کنید.»
این دستور بخشی از «household book» است که بین سال‌های 1798 تا 1830 توسط مارتا لوید، دوست نزدیک جین استین نوشته شده است. لوید سال‌ها همراه جین، مادر و خواهرش کاساندرا زندگی کرد. این چهار زن در خانه‌ای روستایی واقع در چاوتون همپشایر زندگی می‌کردند. جایی که جین در آن تمام رمان‌هایش را نوشت و به چاپ رساند: «حس و حساسیت»، «غرور و تعصب»، «منسفیلد پارک»، «اِما»، «نورثنگرابی» و «ترغیب».
رونوشتی از کتاب دستنویس لوید، قرار است به صورت رنگی برای نخستین بار منتشر شود و به علاقمندان جین استین، زوایای تازه‌ای از زندگی این نویسنده را نشان دهد. این کتاب با عنوان «Martha Lloyd’s Household Book» ماه ژوئن توسط انتشارات «Bodleian Library» منتشر می‌شود.

راه ترقی

همراه با ساندویچ‌های پنیر برشته، لوید در این کتاب دستور پخت سوپ سفید را هم نوشته است. (استین ساندویج پنیر برشته دوست داشت و برای خواهرش کاساندرا نوشت که چطور دوستش ادوارد بریجز در یک ملاقات، برای عصرانه با ساندویچ پنیر برشته از او پذیرایی کرد و او از بابت این توجه به خودش بسیار تحت تاثیر قرار گرفت.) استین در غرور و تعصب از قول آقای بینگلی به سوپ سفید اشاره می‌کند، در حالی که قول برگزاری یک مهمانی را در ندرفیلد می‌دهد: به محض اینکه نیکلز به اندازه کافی سوپ سفید درست کرد، من کارت‌ها را می‌فرستم.
جولین گرر، ویراستار کتاب یادشده، معتقد است که دستور غذاهایی که لوید نوشته است، احتمالا همان‌ جوری هستند که استین آن غذاها را می‌پسندید. لوید درباره درست کردن سوپ سفید نوشته است: «آب گوشت را از هر نوع گوشتی (که می‌خواهید) درست کنید. به آن چهار زرده تخم مرغ که زیاد جوشیده و خیلی خوب پودرشده اضافه کنید. 2 اونس (معادل 56 گرم) پودر بادام شیرین بریزید و همان میزانی خامه که به سوپ رنگ خوبی می‌دهد.»
به گفته گرر این کتابچه، اساسا گوگل یک خانواده قرن هجدهمی محسوب می‌شد. زنان دستور غذاها و انواع درمان‌های خانگی را یک‌جا جمع می‌کردند تا در رتق و فتق امور خانه به کمکشان بیاید. خانه‌داری چیزی بود که استین هرگز از آن لذت نبرد. او در نامه‌ای برای خواهرش از «عذاب درست کردن پودینگ برنج و پیراشکی سیب» برای پذیرایی از مهمان‌ها نوشته است.
دوستی جین استین و مارتا لوید در سال 1789 آغاز شد، وقتی استین 13 و لوید 23 ساله بود؛ جینِ نوجوان، رمان کمیک خود فردریک و الفریدا را به لوید تقدیم کرد. او در سال 1805 همراه با استین به ساوت‌همپتون و بعد در 1804 به چاوتون نقل مکان کرد. استین او را در نامه‌ای که به کاساندرا نوشت «یک دوست و خواهر در هر شرایطی» توصیف می‌کند.
کتاب دستنویس لوید در سال 1956 توسط یکی از نوادگان استین به موسسه «Jane Austen Memorial» به قیمت 5 پوند فروخته و در چاوتون به نمایش گذاشته شد. گرر درباره اولین باری که این کتاب را در موزه دید می‌گوید: «من مجذوب شده بودم. به مارتا فکر کردن که تمام مدت با جین در آن خانه روستایی زندگی می‌کرد و زندگی او را از نزدیک می‌دید. آن سال‌ها پربازده‌ترین سال‌های کاری جین بودند. می‌توانید مکالماتشات را تصور کنید؟»
در این کتاب همچنین تنها دستورالعمل باقیمانده مادر استین برای تهیه یک سس سفید بسیار خوب برای ماهی کپور آب‌پز دیده می‌شود و همین‌طور دستور غذای سِر فرانسیس استین، برادر جین و بعدها همسر مارتا لوید و افسر نیروی دریایی. او برای تهیه سس ماهی این‌طور توصیه کرده است: «دو عدد سیر کامل را بردارید و هر حبه را به دو نیم تقسیم کنید و به همراه یک انس فلفل قرمز، دو قاشق پر سویای هندی، 2 انس کچاپ گردو یا ترشی خیار در یک بطری یک‌لیتری بریزید، آن را از سرکه پر کنید، در آن را با چوب‌پنبه محکم ببندید و خوب بطری را تکان دهید. یک ماه بعد آماده است و تا سال‌ها قابل استفاده.»
هرچند بخش‌هایی از این کتاب قبلا در در دهه 1970 منتشر شده، اما این نخستین بار است که یک رونوشت کامل از آن منتشر می‌شود؛ به علاوه تصاویری رنگی از آشپزخانه قرن نوزدهمی. گرر می‌گوید که درباره آشپزخانه و عادات پادشاهان و ملکه‌ها زیاد نوشته شده و این قابل تقدیر است، اما او این برش‌ها از زندگی روزمره نویسنده را دوست دارد.
منبع: ترجمه از گاردین، با تصرف و تلخیص.