چاپ

راه ترقی - روزنامه جوان /متن پیش رو در روزنامه جوان منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
جوان درباره مشکلات بازار روغن خوراکی گزارش داده است:‌ پرداخت سوبسید به روغن خوراکی در سال‌هایی که دولت وعده خودکفایی می‌داد، موجب افزایش قاچاق شده به طوری که به گفته فعالان بازار در سال‌های اخیر سالانه به میزان دو ماه تولید داخل، فقط به افغانستان روغن قاچاق می‌شود و به رغم افزایش ماهانه تولید، قفسه‌های فروشگاه‌ها همچنان خالی است.
هشت ماه از آغاز نابسامانی در بازار روغن می‌گذرد، در این مدت هر یک از مسئولان دلایل خاصی برای این موضوع مطرح می‌کنند، اما آنچه عیان است کمبود کالا در قفسه فروشگاه‌ها و مغازه‌ها با قیمت مصوب است. در این مدت روغن جامد همچنان مانند جنس قاچاق به صورت پنهانی به سه برابر قیمت واقعی در مغازه‌ها به مشتریان خاص فروخته می‌شود. البته در ماه رمضان به صورت بسیار محدود در برخی از محله‌ها با قیمت دولتی توزیع می‌شد که حدود یک ماهی است به دلیل کمبود روغن، این طرح کاملاً متوقف شده‌است. بسیاری از مسئولان اذعان می‌کنند که مشکلی در ارتباط با تولید وجود ندارد و تنها کمبود نظارت سازمان حمایت زمینه را برای سودجویی متخلفان همچون عرضه بالاتر از قیمت مصوب و فروش اجباری کالا همراه با روغن فراهم کرده‌است که این امر در کنار افزایش چندباره قیمت طی ماه‌های اخیر، خانوارها را با مشکلات معیشتی روبه‌رو کرده‌است.
بررسی‌ها از سطح بازار نشان می‌دهد که هر حلب روغن 5 کیلویی با نرخ 170 تا 200 هزار تومان در مغازه‌ها عرضه می‌شود، در حالی که قیمت مصوب کالا 91 هزار تومان است که در سال جدید 35 درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته‌است. همچنین برخی فروشگاه‌ها در سایه کمبود نظارت روغن سهمیه‌ای را کمی بالاتر از قیمت مصوب به مغازه‌داران توزیع می‌کنند که این امر زمینه را برای گرانفروشی فراهم می‌کند.
دولت جرئت آزادسازی قیمت روغن را ندارد
محمود شه رضایی، مدیر عامل گروه صنعتی بهشهر می‌گوید: تولید روغن در این گروه صنعتی نسبت به سال گذشته افزایش یافته است، اما برخی دیگر از تولیدکنندگان از کمبود روغن خام سخن می‌گویند و معتقدند: کمبود واردات روغن خام در سه ماهه نخست امسال میزان تولید را در کل کشور کاهش داده و یکی از دلایل قفسه‌های خالی روغن در مقاطع مختلف همین امر است.
علی عبدالحسینی، فعال صنعت مواد غذایی و روغن در گفت‌وگو با جوان با انتقاد از فشار دولت برای پایین نگهداشتن روغن خوراکی می‌گوید: دولت در سال گذشته دو، سه بار تلاش کرد با نیمایی کردن ارز واردات روغن خام، پرداخت سوبسید را کاهش دهد، اما از ترس اثرات تورمی آن کوتاه آمد. امسال نیز به رغم تخصیص ارز دولتی به روغن خام، قیمت حدود 35 درصد افزایش یافته، اما قفسه‌ها همچنان خالی است.
وی می‌گوید: اگر روغن خام با ارز نیمایی وارد شود، قیمت تمام‌شده به یکباره چهار برابر قیمت فعلی می‌شود، اما تولیدکنندگان بازار را به دست می‌گیرند و دیگر کمبودی نخواهیم داشت. در حال حاضر قیمت روغن آماده مصرف، ارزان‌تر از قیمت وارداتی روغن خام است و دولت با پرداخت سوبسید فقط جیب دلالان و قاچاقچیان را پر می‌کند.
این فعال حوزه روغن تأکید می‌کند: براساس آمار قاچاق روغن در یکسال اخیر به شدت افزایش یافته‌است، به طوری که فقط به افغانستان به میزان تولید دو ماه کشور روغن قاچاق می‌شود و قاچاقچیان روغن داخلی را به چند برابر قیمت به دلار می‌فروشند و مصرف‌کنندگان داخلی در فروشگاه‌ها، دربه در به دنبال خرید روغن هستند.
عبدالحسینی می‌گوید: مصرف سالانه روغن داخلی یک میلیون و 400 هزار تن تا 2 میلیون تن است. در حالی که در حال حاضر حدود 5/2 تا 3 میلیون تن روغن تولید می‌شود، اما به دست مصرف‌کنندگان واقعی نمی‌رسد. تا زمان رسیدن به خودکفایی به معنای واقعی، نه به صورت صوری، باید قیمت‌ها آزادسازی شود تا سوبسید دولتی به جیب دلالان نرود.
کمبود و گرانی روغن در سایه نبود نظارت سازمان حمایت
همچنین یک ‌منبع آگاه در انجمن روغن نباتی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در واکنش به عرضه روغن بالاتر از نرخ مصوب می‌گوید: با توجه به عرضه روغن بالاتر از نرخ مصوب توسط برخی مغازه‌داران، سازمان حمایت باید پاسخگو باشد. در شرایط کنونی ضعف در نظارت‌ها از سوی وزارت صمت و سازمان حمایت منجر به گرانفروشی و کمبود روغن در بازار شده‌است.
وی مصرف سالانه روغن را یک میلیون و 400 هزار تن اعلام می‌کند و می‌افزاید: بنابر آمار طی سال‌های اخیر بالای 2 میلیون تن روغن خام و دانه روغنی وارد کشور شده که این امر بیانگر قاچاق سازمان‌یافته روغن از مرزهای کشور است که متأسفانه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم پاسخگو نیست.
این کارشناس حوزه روغن می‌گوید: بنابر آمار در سال 97 یک میلیون و 700 هزار تن، سال 98 بالای 2 میلیون تن و سال گذشته کمتر از 2 میلیون تن روغن خام وارد شد که به رغم ممنوعیت صادرات، مابه‌التفاوت واردات با مصرف یک میلیون و 400 هزار تن از کشور قاچاق می‌شود که این امر بیانگر هدررفت سرمایه ملی است که متأسفانه کسی پاسخگو نیست.
این منبع آگاه با بیان اینکه بخشی از روغن مصرفی به علت تغییر مصرف و رژیم کاهش یافته‌است، می‌افزاید: مسئولان صادرات محصولات شیرینی و شکلات، لبنیات و بستنی را علت ازدیاد مصرف روغن مطرح می‌کنند، در حالی که میزان صادرات کمتر از 20 درصد رشد داشته‌است.
عرضه روغن 50 درصد بالاتر از قیمت مصوب کالا
قاسمعلی حسنی، دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه بازار روغن تعریفی ندارد، با انتقاد از سودجویی 50 درصدی در حوزه روغن می‌گوید: با وجود آنکه روغن با ارز 4 هزارو 200 تومانی وارد می‌شود، اما عملاً با این نرخ به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد و تنها مقادیر محدودی روغن با نرخ مصوب از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای توزیع می‌شود.
دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی می‌افزاید: بنابر آمار روزانه 2 هزار کارتن روغن در بنکداری‌ها به فروش می‌رسد، در حالی که هر 15 روز یکبار 10 کارتن سهمیه همراه با خرید اجباری دیگر کالاها را دارند که با این وجود رغبتی به خرید ندارند و در نهایت کالا با نرخ مصوب به دستشان نمی‌رسد. به رغم ‌محدودیت توزیع روغن با نرخ مصوب، اما در بخش آزاد 40 تا 50 درصد بالاتر از قیمت مصرف‌کننده کالا خرید و فروش می‌شود. حسنی نسبت به قاچاق روغن هشدار می‌دهد و می‌افزاید: ماه‌هاست که به مسئولان مربوطه نسبت به قاچاق روغن هشدار می‌دهیم، اما گوش شنوایی نیست.