چاپ

راه ترقی - ابتکار / « در ستایش گسست اجتماعی » عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار نوشته علیرضا صدقی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری ایران به ‍‍پایان رسید و سیدابراهیم رئیسی می‌رود تا به عنوان هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران سکان هدایت قوه مجریه را به دست بگیرد. در این انتخابات اما موضوعاتی بسیار مهم‌تر از انتخاب رئیس جمهوری نیز رخ داد که اهمیت و اعتبار آن نه‌تنها از این انتخابات کمتر نبود بلکه می‌توان مدعی شد که اهمیتی بیش از آن نیز داشت و دارد.
چه اینکه این انتخابات بیش از هر چیز بازنمایی دقیقی از آرایش نیروهای اجتماعی - به مفهومی فراتر از جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی - به دست داد. در این انتخابات گروه‌های مختلف اجتماعی با تکیه بر آموزه‌هاُ انگاره‌ها و مهم‌تر از همه تحلیل‌های سیاسی – اجتماعی به تحلیل و ارزیابی موقعیت پرداخت و به هیچ عنوان رفتار جریانی و جناحی را در دستور کار قرار ندادند.
بدون تردید این وضعیت بیش از آن که متوجه جریان راست باشد‌ٔ متمایل به جناح چپ و منتقدان وضع موجود است. در حقیقت این جریان‌ها که طیف وسیعی از کنش‌گران اجتماعی را شامل می‌شود هیچ وفاقی در خصوص حضور یا عدم حضور در انتخابات نداشتند. به همین اعتبار نیز آن‌ها نتوانستند یا نخواستند که بدنه اجتماعی متمایل به خود را وارد میدان انتخابات کرده و بهره لازم را از این حضور ببرند.
فارغ از چرایی و چگونگی اتخاذ این راهبرد – که بیش از هر چیز نشان‌دهنده فقدان یک راهبرد مشخص بود – مساله بر سر بروز و وجود این تفرق و گسست اجتماعی است. در چنین وضعیتی کنش‌گران با این پرسش بسیار خطیر روبه‌رو می‌شوند که آیا این گسست اجتماعی در نهایت به سود جامعه خواهد بود یا باید آن را رویدادی زیان‌بار دانست.
اگر عملکرد جریان اصلاح‌‌طلبی طی 24 سال گذشته با رویکردی عملگرایانه مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد می‌توان نشانه‌های بروز این وضعیت را در ادوار گذشته نیز ردیابی کرد. در حقیقت اصلاح‌طلبان از دوم خرداد 1376 که توانستند با خیزشی اجتماعی رای بخش قابل توجهی از جامعه منتقدان وضع موجود را به دست بیاورند تا 28 خرداد 1400 هیچ اقدام موثری برای اقناع و توجه به این گروه‌های اجتماعی به انجام نرساندند. به دیگر بیان همواره این مردم بودند که در بزنگاه‌های خطرخیز جمع شده و از این جریان حمایت کردند. کمااینکه پس از عبور از رویدادهای سال 1388 در انتخابات 92 – 94 و 96 با اقبال به این جریان زمینه و زمانه را به منظور حضور دوباره آن‌ها در نهادهای انتخابی حاکمیت فراهم آوردند.
جالب آن که در هر دوره نیز سقف مطالبات واقعی مردم بسیار بالا رفته و سقف مطالبات مورد انتظار کاهش می‌یافت. گو اینکه از 76 تا 96 شعارها بسیار نازل و سطح توقعات تا حد زیادی کاهش یافته بود. اعتراض جامعه به این عقب‌نشینی دو دهه‌ای نیز از گفت‌وگوهای عمومی و خصوصی به وضوح قابل رصد و ارزیابی بود.
نتیجه این عقب‌نشینی‌ها که علاوه بر رقابت نابرابر با رقیب متاثر از برآوردهای خطا یا تقلیل‌گرایانه اصلاح‌طلبان نیز بود موجب شد تا این جریان در شرایط فعلی میدان سیاست را به طور کلی به رقبای دیرینه با نیروهایی تازه نفس ببازد و دیگر هیچ نماینده‌ای در قدرت یا نزدیک به آن نداشته باشد. تجربه‌ای که اصلاح‌طلبان در دوره‌های پیشین نیز داشته‌اند ولی تفاوت این دوره در اینجاست که این بار اصلاح‌طلبان بدنه اجتماعی خود را نیز تا حد زیادی از دست داده‌اند. در حقیقت علاوه بر میدان سیاست آن‌ها حریم جامعه را نیز به رقیب واگذار کرده‌اند.
با این همه باید بروز این وضعیت را برای جریان اصلاح‌طلبی به فال نیک گرفت. چه این که این جریان چنان در راهروهای قدرت سرگرم چانه‌زنی بود که آرمان‌ها و اهداف خود را به طور کلی فراموش کرده بود. حالا با این جدایی از قدرت و نگرانی از دست دادن پایگاه اجتماعی آن‌ها فرصت دارند تا بار دیگر به خاستگاه اصلی خود یعنی جامعه بازگردند و سیاست‌ورزی را این بار از کوچه پس کوچه‌های شهرها و خیابان‌ها و خانه‌ها آغاز کنند. این یک راهکار پیشنهادی نیست. این رویکرد محتومی است که اگر اصلاح‌طلبان بخواهند آینده‌ای برای خود متصور باشند باید به آن عمل کنند.