چاپ

راه ترقی - مجله ایلیاد /جنوبگان سردترین، بادخیزترین و خشک‌ترین قاره‌ی زمین است. 90 درصد کل یخ روی زمین در این منطقه قرار دارد و اندازه‌ی این قاره، یک و نیم برابر ایالات متحده است. البته اندازه‌ی جنوبگان در فصل‌های مختلف متفاوت است. تقریباً همه‌ی سطح این قاره از یخ پوشیده شده است و تنها نیم درصد آن خالی از یخ است.
جنوبگان به دو ناحیه تقسیم می‌شود؛ شرق این قاره که دو سوم آن‌را شامل می‌شود و مساحتی برابر با استرالیا دارد. یخ در این ناحیه حدود 2 کیلومتر ضخامت دارد. غرب جنوبگان حاوی مجموعه‌ای از جزایر است که تا جنوب آمریکای جنوبی گسترش یافته‌اند. این دو ناحیه‌ی جنوبگان توسط رشته کوه‌هایی از یکدیگر جدا شده‌اند. این کوه‌ها معمولاً پوشیده از یخ هستند.
هر چند در جنوبگان یخ‌های فراوانی وجود دارد، ولی این قاره به عنوان بیابان نیز شناخته می‌شود، زیرا تقریباً هیچ رطوبتی از آسمان به زمین نمی‌رسد. نواحی داخلی جنوبگان سالانه حدود 5 سانتی‌متر بارش به صورت برف به خود می‌بینند. برای مقایسه بد نیست بدانید که صحرای ساهارا سالانه 10 سانتی‌متر بارش باران دارد. البته نواحی ساحلی جنوبگان رطوبت بیشتری دارند، ولی باز هم سالانه بالای 20 سانتی‌متر بارش دریافت نمی‌کنند. بارش‌هایی که به صورت برف بر روی سطح جنوبگان می‌بارند مانند قاره‌های دیگر به زمین نفوذ نمی‌کنند، بلکه روی لایه‌های یخ باقی می‌مانند.
سرعت باد در جنوبگان در برخی مواقع به 320 کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسد. این باد می‌تواند برف روی زمین را بلند کرده و به همه جا پخش کند.
از آنجا که جنوبگان در نیم‌کره‌ی جنوبی زمین قرار دارد، فصل‌های آن مخالف با فصول در نیم‌کره‌ی شمالی است. در واقع در جنوبگان بین مهر تا بهمن فصل تابستان است و بقیه‌ی طول سال فصل زمستان است. دما در فصل تابستان فقط کمی بیشتر از دمای انجماد آب است. کمترین دمایی که تا کنون ثبت شده است، مربوط به یک ایستگاه روسی در جنوبگان است که دمای منفی 89.6 درجه‌ی سانتی‌گراد را ثبت کرده است.
جنوبگان تا سال 1820 کاوش نشده بود و «جان دیویس» آمریکایی در سال 1821 مدعی شد که در این قاره اقامت داشته است، ولی برخی از مورخین این ادعا را رد کرده‌اند. در ابتدای قرن بیستم دو گروه کاوشگر تلاش کردند تا در این قاره به کاوش بپردازند. سرپرست یکی از این تیم‌ها نروژی بود و سرپرست تیم دوم انگلیسی بود. گروه نروژی در دسامبر سال 1912 به جنوبگان رسید و تیم دوم نیز چهار هفته بعد از آن در ژانویه سال 1913 به آنجا رسیدند. البته تیم انگلیسی نتوانستند زنده مسیر رفته شده را برگردند.
شرایط آب و هوایی در جنوبگان به نحوی است که تنها گیاهان محدود و خاصی در آنجا می‌رویند. البته دانشمندان انتظار دارند با تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین، گوناگونی گیاهان در این منطقه نیز افزایش پیدا کند.
پنگوئن‌ها، نهنگ‌ها، ماهی‌ها و بی‌مهرگان زیادی در سواحل جنوبگان زندگی می‌کنند و پنگوئن‌های امپراتور تنها جانوران خونگرمی هستند که در نواحی داخلی این قاره زنده مانده‌اند.
در سال 1959، دوازده کشور که درون جنوبگان و در اطراف آن در حال کاوش بودند توافقنامه‌ای با یکدیگر امضا کردند و طی آن توافق کردند که جنوبگان تا همیشه تنها برای اهداف صلح‌آمیز مورد استفاده قرار گیرد و کسی ادعای مالکیت بر روی این منطقه نداشته باشد.