بزرگنمايي:
راه ترقی- اکنون که دوباره ویروس کرونا کشور را به
رنگ هشدار درآورده است و چهارمین موج همه‌گیری آغاز شده، دوباره شاهد
قرنطینه و تعطیلی کسب و کارها هستیم.
حوزه فرهنگ نیز چون دیگر بخش‌های فعال در
جامعه در حال سپری کردن تعطیلاتی است که زمان پایانش مبهم است؛ تعطیلی
دوباره سینماها، سالن‌های تئاتر، این شاخه‌های فرهنگ را در شرایط وِیژه‌ای
قرار داده است، کتابفروشان نیز با قرار گرفتن در گروه‌های غیرضروری، با حکم
ستاد ملی مقابله با کرونا تعطیل شده‌اند که این موضوع سوالات بسیاری را
مطرح کرده است و دوباره فروش آنلاین، تنها چاره ادامه حیات کتابفروشی‌هایی
شده است که در دوران قرنطینه می‌توانند یکی از دلایل در خانه ماندن
شهروندان باشند.
کتابفروشی‌ها، اصناف ضروری دوران قرنطینه
در روزهای اخیر کتابفروشان، دلیلی برای باز
بودن در روزهای اوج قرنطینه ارایه داده‌اند، مردم به مطالعه کتاب‌ها رغبت
نشان می‌دهند و بخشی از اوقات فراغت خود را در این روزهای خانه نشینی با
کتاب پر کرده‌اند، کتابفروشان می‌گویند در این موقعیت باید بتوانند دسترسی
مخاطبان به کتاب را آسانتر کنند.
نکته مهمی که در این شرایط می توان به آن
توجه کرد، بیشتر کشورهای دنیا که جمعیت جالب توجهی دارند، با وجود دسترسی
به فروشگاه قدرتمند و بین‌المللی خرید آنلاین کتاب، پس از دومین دوره
قرنطینه، کتابفروشی‌ها را در فهرست مشاغل ضروری قرار دادند و در کنار
فروشگاه‌های تامین مواد غذایی و یا داروخانه‌ها به این صنف نیز اجازه
فعالیت دادند. آلمان، سوئد، انگلستان، کره جنوبی، برزیل، فرانسه، مصر و...
از جمله کشورهایی بودند که به این موضوع توجه نشان دادند.
فروش آنلاین، رقابتی نابرابر با تخفیف‌های بی سامان
یکی از بزرگترین مشکلات کتابفروشی‌ها در
فروش آنلاین کتاب، سایت‌هایی هستند که تخفیف‌های قابل توجه اما غلط
اندازی را به مخاطب ارایه می‌کنند.
حمیده افشون، مدیر کتابفروشی پیدایش
در شمال شرق تهران، با بیان این که تخفیف‌های 50 درصدی کتاب‌های قاچاق
مخاطب را گمراه می‌کند، گفت: این معضل یکی از
مهم‌ترین ضررهایی است که به کتابفروشی‌ها وارد شده و مدام با آنها مقایسه
می‌شویم. این اتفاق باعث شده است که مردم به شدت به آنها روی بیاورند چون
می‌بینند یک عنوان با همان مشخصات با قیمت کمتر ارائه می‌شود اما مسئله
قاچاق بودن کتاب‌ها را نمی‌دانند. این موضوع باید با جدیت بیشتری پیگیری
شود، تا کار کتابفروشی‌ها هم آسانتر باشد، این تخفیف‌ها مخاطب را گمراه
می‌کند.
مهدی عمران‌لو مدیر کتابفروشی آوند
نیز در این باره گفت: من فروش اینترنتی را نفی نمی‌کنم اما با توجه به
وضعیت فعلی، صرفه‌ای برای فروش کتاب در کتابفروشی نداریم، چه برای من نوعی،
چه کسانی که فروشگاهی در مرکز خرید یا بر خیابان دارند.
وی ادامه داد: من به عنوان کتاب فروش اجازه
ارائه تخفیف ندارم و باید برای آن مجوز بگیرم اما سایت‌ها از 20 تا 40 درصد
تخفیف می‌دهند. ما گاهی تعطیل می‌شویم یا باید زود تعطیل کنیم اما آنها
24 ساعته در حال ارائه خدمات هستند، این رقابت نابرابری است. کار سایت های
فروش کتاب را نفی نمی‌کنم اما دیگر انگیزه‌ای برای ادامه کار کتابفروشی،
وجود نخواهد داشت.
کتابفروشان معتقدند این شرایط، وضعیت ادامه
کار را نگران کننده کرده است، وقتی سایتی می‌تواند کتابی بفروشد که
غیرقانونی به شمار می‌آید اما با تبعات آن رو به رو نشود، نمی توان به
آینده کتابفروشی‌ها امیدوار بود.
کتاب مثل دارو، در شفا و در قیمت
تخفیف‌های سایت‌ها آسیب دومی را هم در پی
دارد، مخاطبان در جست و جوی تخفیف، به گمراهی خرید کتاب‌هایی می افتند که
از هر چه مطالعه باشد، بیزار می‌شوند. این بازار تخفیف که برای کتاب سازان،
جولانگاه مناسبی است، مخاطب آگاه را به یاد غرفه‌هایی در نمایشگاه فیزیکی
کتاب می اندازد که همه کتاب های خود را با تخفیف 50 درصد ارائه می کنند
اما محتوای آن کمتر از 20 درصد اعتبار دارد.
فرزانه خونگرم مدیر کتابکده فراروان
در غرب تهران، یکی از معضلات مهم در فروش کتاب را
تخفیفات 50 درصدی فروش کتاب دانست و بیان کرد: این کتاب‌ها افست هستند و
عواملی خارج از سیستم نشر، روی عناوین پرفروش بازار نشر دست می‌گذارد. سپس
آنها را با قدری تغییر و حتی گاهی بدون تغییر، یا با اسم ساختگی به عنوان
مترجم و با استفاده از بازاری که قبلا یک نشر معتبر با یک مترجم خوب به
دست آورده را بدون پرداخت مالیات، حق تالیف یا ترجمه، هزینه نشر و کرایه
فروشگاه، تنها با خرید کاغذ و چاپ کتاب، این بار با 50 درصد تخفیف وارد
بازار می کنند.
این کتابفروش ادامه داد: مردم این موضوع را
نمی‌دانند، وقتی به کتابفروشی می‌آیند، می‌پرسند تخفیف می‌دهید؟ من هم باید
بگویم قیمت پشت جلد است. کتاب هم مثل دارو، خوشبختانه باید قیمت دقیق
داشته باشد، مثل کالاهای دیگر نیست که هر فروشنده‌ای با هر قیمتی که
بخواهد، آن را بفروشد. وقتی می‌گویند جایی تخفیف گذاشته و مراجعه می‌کنیم،
می‌فهمیم که کتاب‌ها تقلبی و قاچاق است.
کتابفروشی‌های محلی از کرونا جان به در می‌برند؟
وضعیت کتابفروشی‌های محلی در برابر اقتصاد
شکننده فرهنگ در ایران، دلگرم کننده نیست، تعطیلی‌های کرونایی نیز کار را
سخت‌تر و حتی ناممکن کرده‌اند، در روزگاری که کافه و رستوران‌ها با وجود
باز بودن در اوج شیوع به دلیل مشکلات اقتصادی تعطیل می‌شوند، چگونه می شود
از کتابفروشی انتظار داشت به کار خود ادامه بدهد؟
خطر تعطیلی کتابفروشی‌های محلی، تهدید بزرگی برای فرهنگ ایران است، خونگرم،
مدیر کتابکده فراروان، تعطیلی کتابفروشی‌های محلی را باعث محروم شدن
کودکان از کتاب و کتابخوانی می‌داند و معتقد است با این وضعیت امکان ادامه
کار کتابفروشان، کمتر شده است.
کتابفروشان، یکی از پایه‌های اقتصاد فرهنگی
ایران هستند که در هر شرایطی کار خود را ادامه می‌دهند اما این، تاوانی
دارد که اگر حمایت جدی صورت نگیرد، ارکان فرهنگ را متزلزل خواهد کرد.