راه ترقی - پی‌اچ‌پی (PHP) شاید زبان هیجان‌انگیزی نباشد؛ اما بسیار کاربردی و یادگیری آن آسان است. اگر می‌خواهید در مورد زبان 80 درصد وب‌سایت‌های دنیا بیشتر بدانید، با این مقاله همراه شوید.

دنیای اینترنت شبیه جهان هستی است؛ احتمالا جایی به پایان می‌رسد؛ اما این پایان قابل مشاهده نیست. هر روز هزاران وب‌سایت جدید در اینترنت ایجاد می‌شود و به نظر نمی‌رسد این تب و تاب روزی متوقف شود؛ اما تابه‌حال از خود پرسیده‌اید اکثر این وب‌سایت‌ها چطور ایجاد شده‌اند؟ اگر شما نیز می‌خواهید به جمع میلیون‌ها نفری بپیوندید که صاحب وب‌سایت هستند، شما را در این مقاله با یکی از بهترین و محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی توسعه‌ی وب آشنا خواهیم کرد:‌ پی‌اچ‌پی (PHP). 80 درصد وب‌سایت‌ها با پی‌اچ‌پی ساخته شده‌اند
زبان برنامه‌نویسی PHP در حال حاضر محبوب‌ترین زبان توسعه‌ی وب است. در واقع نزدیک 80 درصد وب‌سایت‌ها، از جمله ویکی‌پدیا و فیسبوک، با پی‌اچ‌پی ساخته شده‌اند و همچنین تعدادی از بزرگ‌ترین پروژه‌های متن باز دنیا از جمله وردپرس (که 40 درصد وب‌سایت‌ها روی آن اجرا می‌شود)، دروپال (وب‌سایت کاخ سفید و لینکدین) و جوملا (وب‌سایت دانشگاه هاروارد، ایکه‌آ و لینوکس) به زبان پی‌اچ‌پی است. همین محبوبیت بالا باعث شده تا برنامه‌نویسان مسلط به PHP بازار کار خوبی داشته و استخدام برنامه‌نویس PHP برای کسب‌وکارهای متقاضی یک چالش و برای برنامه‌نویسان کارکشته یک فرصت خوب باشد. اگر می‌خواهید با داستان پیدایش این زبان، دلایل محبوبیت آن، بهترین فریم‌ورک‌ها و منابع آموزشی رایگان پی‌اچ‌پی آشنا شوید، با این مقاله همراه باشید.

عناوینی که در این مقاله خواهید خواند:
داستان تولد پی‌اچ‌پی
دلایل محبوبیت پی‌اچ‌پی
فریم‌ورک‌های پی‌اچ‌پی
بهترین منابع آموزشی پی‌اچ‌پی
کدام وب‌سایت‌های مطرح از پی‌اچ‌پی استفاده می‌کنند
آینده پی‌اچ‌پی

پی‌اچ‌پی چیست و چطور متولد شد
پی‌اچ‌پی زبان اسکریپت‌نویسی است که ابتدا تنها برای طراحی وب توسعه یافت؛ اما بعد قابلیت‌هایی به آن اضافه شد که می‌توان از آن به‌عنوان زبان عمومی برای توسعه‌ی اپلیکیشن نیز استفاده کرد. پی‌اچ‌پی سمت سرور است؛ به این معنی که کدها به‌جای آنکه روی مرورگر کاربر اجرا شوند (مانند جاوا اسکریپت یا سی‌اس‌اس)، روی سرور اجرا می‌شوند. بدین ترتیب از امنیت بیشتری برخوردار است و داده‌هایی که با پی‌اچ‌پی به سرور فرستاده می‌شوند، به‌راحتی قابل دست‌کاری نیستند. پی‌اچ‌پی ابتدا قرار نبود زبان برنامه‌نویسی باشد
پی‌اچ‌پی به‌طور کلی در ساخت صفحات دینامیک و پویا که بتوان به‌راحتی به‌روزرسانی شود و با کاربر تعامل داشته باشد؛ ایجاد کردن، باز کردن، خواندن، نوشتن و بستن فایل‌ها روی سرور؛ جمع‌آوری داده؛ فرستادن و دریافت کوکی؛‌ کنترل سطح دسترسی کاربران و رمزنگاری داده‌های حساس به کار می‌رود. شاید باور نکنید؛ اما کسی که پی‌اچ‌پی را در 8 ژوئن 1995 به جهان معرفی کرد، اصلا قصد نداشت آن را به‌عنوان زبان برنامه‌نویسی ایجاد کند. راسموس لردورف (Rasmus Lerdorf)، برنامه‌نویس دانمارکی کانادایی، پی‌اچ‌پی را برای مدیریت وب‌سایت شخصی خود و به‌عنوان مجموعه‌ای از واسط دروازه مشترک (سی‌جی‌آی) در زبان برنامه‌نویسی C نوشت. او به کمک این ابزار می‌خواست آمار بازدیدکنندگان رزومه‌ی آنلاینش را مشاهده کند.

مَسکات یا همان شخصیت تبلیغاتی پی‌اچ‌پی،‌ فیل آبی بزرگی است که elePHPant نامیده می‌شود. این مسکات را وینسنت پونتیه،‌ طراح فرانسوی، در سال 1998 و به‌طور کاملا اتفاقی طراحی کرد. وقتی یکی از دوستان وینسنت برای کدنویسی به خانه‌ی او آمده بود و حین کار درباره‌ی پی‌اچ‌پی صحبت می‌کرد، وینسنت شروع به نوشتن PHP روی کاغذ کرد و به‌طور تصادفی متوجه شد این حروف شبیه فیل هستند. وقتی وینسنت طرح اولیه را برای یکی از صاحبان وب‌سایت پی‌اچ‌پی فرستاد، از او خواسته شد لوگوی پی‌اچ‌پی را با همین طرح فیل طراحی کند. پونتیه می‌گوید برخی از توسعه‌دهندگان به او گفته‌اند وقتی عروسک پولیشی elePHPant را بالای صفحه‌ی نمایشگر خود می‌گذارند، هنگام کدنویسی کمتر دچار خطا می‌شوند. تیم توسعه‌ی پی‌اچ‌پی در حال حاضر متشکل از ده نفر از جمله لردورف است و جدیدترین به‌روزرسانی این زبان نسخه‌ی 8 است که 26 نوامبر 2020 عرضه شد.
چرا پی‌اچ‌پی یاد بگیریم

پایتون؛ زبان برنامه‌نویسی برای همه
در یادگیری پی‌اچ‌پی برخلاف زبان‌های نوظهور،‌ ریسکی وجود ندارد، چون زمان زیادی از آن گذشته و امتحان خود را پس داده است. در ضمن پروژه‌های بزرگی چون وردپرس این زبان را تا مدت‌ها سر پا نگه خواهند داشت. افرادی که با پی‌اچ‌پی کار می‌کنند، می‌دانند به این زودی کارشان را از دست نخواهند داد و به همین دلیل است توسعه‌دهندگان زیادی همچنان ترجیح می‌دهند با پی‌اچ‌پی کار کنند. از دیگر دلایل محبوبیت پی‌اچ‌پی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: پی‌اچ‌پی قابلیت اجرا در پلتفرم‌های مختلف از جمله ویندوز، لینوکس، یونیکس، Mac OS X و مجموعه‌ی بزرگی از سیستم‌های‌ عامل‌ دیگر را دارد. این زبان تقریبا با تمام سرورهای مدرن نظیر آپاچی و آی‌آی‌اس سازگار است. پی‌اچ‌پی متن باز و رایگان است. پی‌اچ‌پی برای توسعه‌ در وردپرس نظیر ساخت تم و پلاگین، حیاتی است. منابع رایگان آموزش پی‌اچ‌پی در اینترنت فراوان است. چون از حافظه‌ی خودش استفاده می‌کند، سرعت پردازش و توسعه‌ی آن بالا است. کاربردهای پی‌اچ‌پی فراوان است؛ نظرسنجی استک اورفلو از هزاران توسعه‌دهنده در زمینه‌ی موارد استفاده از پی‌اچ‌پی نشان داد:‌ پی‌اچ‌پی سومین زبان محبوب توسعه‌دهندگان فرانت‌اند است. پی‌اچ‌پی چهارمین زبان محبوب توسعه‌دهندگان بک‌اند است. پی‌اچ‌پی چهارمین زبان محبوب توسعه‌دهندگان فول استک است. به‌طور تقریبی در ماه، 8 هزار آگهی شغلی در دنیا با میانگین حقوق 89 هزار دلار منتشر می‌شود که آشنایی با زبان پی‌اچ‌پی یکی از نیازمندی‌های آن‌‎ ها است . فریم‌ورک‌های پی‌اچ‌پی با مجموعه‌های بزرگی از کدهای کاربردی مراحل کدنویسی را آسان‌تر، سریع‌تر، ایمن‌تر و منظم‌تر می‌کنند.
محبوب‌ترین فریم‌ورک‌های پی‌اچ‌پی

فریم‌ورک پی‌اچ‌پی پلتفرمی برای ایجاد راحت‌تر و سریع‌تر وب اپلیکیشن‌ها به کمک این زبان برنامه‌نویسی است. این فریم‌ورک‌ها در واقع کتابخانه‌ی بزرگی از کد هستند که زمان کدنویسی را کوتاه‌تر می‌کنند. به کمک فریم‌ورک‌ها دیگر لازم نیست برای اجرای کارهای معمولی چون اعتبار سنجی، پاک‌سازی داده و عملیات CRUD (افزودن، دریافت، به‌روزرسانی و حذف داده از دیتابیس) زمانی را برای کدنویسی هدر داد. در ضمن، استفاده از فریم‌ورک در پروژه‌های گروهی به کار نظم بیشتری می‌بخشد، توسعه‌دهنده را مجبور به سازماندهی بهتر کدها می‌کند (از این رو تمرینی برای کدنویسی بهتر است) و مهم‌تر از همه اینکه کدهای فریم‌ورک از کدهایی که خودتان می‌نویسید‌، از امنیت بیشتری برخوردار هستند. فریم‌ورک‌های خوب دارای سیستم پاک‌سازی و تدافعی در برابر تهدیدات امنیتی هستند و خطر نفوذ هکرها را کاهش می‌دهند. مقاله‌ی مرتبط:
همه‌چیز درباره برنامه‌نویس‌شدن
اما شرط استفاده از فریم‌ورک در وهله‌ی اول آشنایی با زبان پی‌اچ‌پی است. اگر تسلط کافی به این زبان نداشته باشید، در استفاده از فریم‌ورک دچار مشکل خواهید شد. اکثر فریم‌ورک‌ها از ورژن 7.2 و بالاتر استفاده می‌کنند. در ضمن خوب است از قبل اپلیکیشنی به زبان پی‌اچ‌پی طراحی کرده باشید تا بدانید برای فرانت‌اند و بک‌اند دقیقا به چه مواردی احتیاج خواهید داشت. از آنجایی که وب اپلیکیشن‌های بسیاری به دیتابیس متصل هستند، خوب است درباره‌ی دیتابیس و SQL هم بدانید. هر فریم‌ورک پی‌اچ‌پی از دیتابیس‌های خاصی پشتیبانی می‌کند. آشنایی با رابطه نقشه‌برداری به شی‌ء ( ORM ) هم مفید است. ORM، روشی برای دسترسی به داده‌ی دیتابیس به کمک مفاهیم شی‌ءگرا به‌جای استفاده از SQL است. بسیاری از فریم‌ورک‌های پی‌اچ‌پی، ORM مخصوص خود را دارند. هنگام برنامه‌نویسی با پی‌اچ‌پی احتمالا بیشتر توسعه را به‌طور محلی انجام خواهید داد،‌ در نتیجه لازم است درباره‌ی میزبان محلی ( localhost ) نیز اطلاعاتی داشته باشید. اینجا 10 مورد از محبوب‌ترین فریم‌ورک‌های پی‌اچ‌پی را معرفی می‌کنیم و به توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم: لاراول (Laravel) سیمفونی (Symfony) کدایگناتر (Co�deIgniter) زند فریم‌ورک/لامیناس پراجکت (Zend Framework/Laminas Project) یی (Yii) کیک پی‌اچ‌پی (CakePHP) اسلیم (Slim) فالکون (Phalcon) فیول پی‌اچ‌پی (FuelPHP) فت فری فریم‌ورک (Fat-Free Framework)‌ لاراول (Laravel)

کد نویسی؛ مهارت زبان یا دانش ریاضی؟
لاراول از سایر فریم‌ورک‌های پی‌اچ‌پی سریع‌تر و از انجمن بزرگی از توسعه‌دهندگان (از جمله وردپرس) برخوردار است. چند وب‌سایت که از لاراول استفاده می‌کنند:‌ Vogue archive – وب‌سایت مد Restaurants.com – موتور جستجوی رستوران‌ها Barchart – سهام Visit Maine – توریسم Camping World RV & Outdoors – خرده‌فروشی سیمفونی (Symfony)

جاوا اسکریپت به زبان ساده آموزش HTML
سیمفونی از موتور قالب‌سازی Twig استفاده می‌کند که آسان، سریع و امن است. در Packagist می‌توان بیش از چهار هزار پکیج سیمفونی را دانلود و از آن استفاده کرد. به‌علاوه انجمن کاربری سیمفونی بیش از 600 هزار توسعه‌دهنده‌ی فعال دارد. چند وب‌سایت که از سیمفونی استفاده می‌کنند:‌ Sainsbury’s Magazine – انتشارات Intelius – جستجوی داده‌های عمومی درباره‌ی اشخاص Sony VAIO UK site – خرده‌فروشی Sabatier Shop – خرده‌فروشی Nobel Peace Prize - وب‌سایت جایزه نوبل دروپال، جوملا و مگنتو هم در توسعه‌ی پروژه‌های خود از سیمفونی استفاده می‌کنند. کدایگنایتر (CodeIgniter)

برای یادگیری پی‌اچ‌پی از کجا شروع کنیم

کدام وب‌سایت‌های مطرح از پی‌اچ‌پی استفاده می‌کنند
در دورانی که سازمان‌های مطرح و پرآوازه برای بک‌اند خود سراغ پشته‌های نرم‌افزاری پیچیده و عظیم می‌روند،‌ بسیاری از افراد به‌سختی می‌توانند باور کنند که پی‌اچ‌پی بتواند در پروژه‌های بزرگ و موفق سهمی داشته باشد؛ اما وجه مشترک استارتاپ‌های روبه‌رشد و غول‌های تکنولوژی فهرست فورچن 500 نظیر فیسبوک،‌ اسلک و اتسی چیست؟ درست است. این‌ها شرکت‌هایی هستند که در زیرساخت‌های رایانشی خود از پی‌اچ‌پی استفاده می‌کنند. فیسبوک

بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای یادگیری در سال 2021
فیسبوک در سال 2010 کامپایلر HipHop را برای پی‌اچ‌پی معرفی کرد که کد نوشته‌شده در این زبان برنامه‌نویسی را به زبان‌های دیگری ترجمه می‌کرد. در سال 2013، HipHop Virtual Machine جای این کامپایلر را گرفت و باعث افزایش چشمگیر عملکرد و تسهیل روند توسعه و استقرار این زبان برنامه‌نویسی شد. ویکی‌پدیا 

جای تعجب نیست که بزرگ‌ترین سیستم مدیریت محتوا، یعنی وردپرس، از پی‌اچ‌پی برای تعامل با دیتابیس و واکشی داده استفاده می‌کند. به‌طور خلاصه، وردپرس از پی‌اچ‌پی برای واکشی اجزای کلیدی از پایگاه داده و خروجی گرفتن از آن‌ها به‌صورت HTML استاتیک استفاده می‌کند. با این کار میلیون‌ها کاربر فعال روزانه می‌توانند قالب‌های مختلف طراحی یا از آن‌ها استفاده کنند و بدون نیاز به داشتن هیچ تجربه‌ی کدنویسی، به توسعه‌ی رابط کاربری وب‌سایت‌های خود مشغول شوند. یاهو 

موتور جستجوی یاهو که در سال 1995 راه‌اندازی شد، مبتنی بر PHP است. وب‌سایت خبری آن ماهانه بیش از 7 میلیارد بازدید دارد و در حال حاضر هشتمین پورتال وب پر بازدید در سراسر جهان است. PHP زبان برنامه‌نویسی قابل‌ اعتمادی برای توسعه‌ی وب‌سایت‌های بزرگ با ساختاری پیچیده است.
آیا پی‌اچ‌پی زبانی مرده است؟ 

پی‌اچ‌پی بدون شک جزو دسته‌ی اول است و اگرچه در چند سال اخیر درصد استفاده از آن در طراحی وب‌سایت‌ها کمی کاهش داشته (79٫2 درصد در سال 2021)؛ اما حداقل 25 سال دیگر لازم است تا محبوبیت آن به زیر 50 درصد برسد. شاید یکی از بهترین توصیف‌های پی‌اچ‌پی از زبان خالق آن، راسموس لردورف، باشد: پی‌اچ‌پی به اندازه‌ی مسواک هیجان‌انگیز است. هر روز از آن استفاده می‌کنید، کارش را به‌خوبی انجام می‌‌دهد، ابزار ساده‌ای است؛ اما خب چه کسی می‌خواهد درباره‌ی مسواک مطلبی بخواند؟ پی‌اچ‌پی شاید زبان هیجان‌انگیزی نباشد؛ اما بسیار کاربردی و آسان است و تا «مردن» هنوز راه درازی در پیش دارد، از این‌رو بسیاری از کسب‌وکارها با درنظرگرفتن تمام ویژگی‌های این زبان، آن را برای توسعه‌ی زیرساخت و بنیان نهادن سیستم خود به کار می‌برند و در پی استخدام برنامه ‌ نویس آشنا به این زبان هستند. به گواه بسیاری از مقالات و تحقیقات انجام‌شده در مورد پیش‌بینی پردرآمدترین شغل‌های آینده، برنامه‌نویسی یکی از گزینه‌هایی است که رویکرد مثبتی به آن وجود دارد.