بزرگنمايي:

راه ترقی - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
با وجودی که طی روزهای گذشته برخی فعالان اصلاح‌طلب از تماس تلفنی دفتر رییس‌جمهوری منتخب با خود برای دریافت انتقادها و پیشنهاد‌ها خبر دادند، چندی پیش قائم‌مقام حزب اتحادملت در اظهاراتی تند این دست اصلاح‌طلبان را به برپا کردن دکان‌های دونبش و حضور در قدرت به قیمت ذلت متهم کرد. این اتهام در شرایطی وارد می‌شود که اصلاح‌طلبان مدتی است از لزوم دولت فراجناحی در آینده سخن می‌گویند و از اقدام دفتر رئیسی استقبال کرده‌اند. این دودستگی در میان اصلاح‌طلبان حاصل چیست و چه پیامدی به‌دنبال خواهد داشت.
مدتی است که برخی نیروهای منسوب‌به جبهه اصلاحات از برقراری تماس‌های تلفنی با ایشان خبر می‌دهند که بنابر ادعا، مبدأ تماس‌ها دفتر سیدابراهیم رئیسی، رییس‌جمهوری منتخب بوده است. بنا به گفته احمد زیدآبادی، غلامحسین کرباسچی و احسان مازندرانی هدف دفتر رئیسی از تماس با ایشان، گرفتن انتقادها و پیشنهادها برای اداره کشور در آینده بوده است. زیدآبادی در صفحه اینستاگرام خود با اعلام تماس از دفتر رئیسی با او برای دریافت نظرات، انتقادها و پیشنهادها نوشت: «ازآنجاکه در این تماس گفته شد قرار است از همه صاحب‌نظران در زمینه‌های مختلف نظرخواهی شود، امیدوارم این خود نشانه‌ای از تحولی عملی در رویکرد زمامداری در کشور ما باشد». کرباسچی نیز در گفت‌وگویی، درباره ارزیابی‌اش از اقدام دفتر ابراهیم رئیسی تاکید کرد: «این اقدامات معمولا در اوایل دوره‌های ریاست‌جمهوری انجام می‌شود و جلساتی هم برگزار می‌کنند. امیدوار هستیم کار مفید و موثر و متداومی باشد». البته بقیه افرادی هم که با آن‌ها تماس گرفته شده بود مثل احسان مازندرانی، ترجیح دادند به‌صراحت زیدآبادی و کرباسچی، از اقدام دفتر رئیسی استقبال نکرده و ارزیابی از این اقدام را به بعد از ظهور نتایج منتج از آن، موکول کنند.
دولت فراجناحی؟
 تماس‌های برقرارشده و روایت چهره‌های نامبرده از این تماس‌ها، به‌قدری بازتاب داشت که موجب طرح ایده تشکیل «دولت فراجناحی» توسط بخشی از جبهه اصلاح‌طلبی شد. برای نمونه، روزنامه شرق در شماره روز 17 تیرماه خود با اشاره مشخص به کلیدواژه «دولت فراجناحی»، نوشت: تماس‌های چند وقت اخیر دفتر سید‌ابراهیم رئیسی با برخی شخصیت‌های اصلاح‌طلب، این گزاره را به ذهن می‌رساند که قرار است دولت سیزدهم دست‌کم در تقابل با جبهه اصلاحات نباشد؛ موضوعی که در دولت‌های نهم و دهم شاهد نبودیم. حالا برخی پا را فراتر گذاشته‌ و می‌گویند این تماس‌ها شاید به معنای عزم رئیسی برای استفاده از نیروهای اصلاح‌طلب در دولتش باشد؛ چراکه خود او از پیش تا بعد از انتخابات، شعار دولت فراجناحی را سر داده و پر واضح است که دولت، فراجناحی نمی‌شود، مگر آنکه ارکان آن صرفا از یک جبهه سیاسی برگزیده نشده باشند. این روزنامه همچنین در بخشی از گزارش خود با عنوان «رئیسی به‌دنبال اجماع» در شماره روز 12تیرماه با استقبال از تماس‌های تلفنی دفتر رئیسی با فعالان اصلاح‌طلب نوشت: به نظر می‌رسد که ابراهیم رئیسی تمایلی به سپردن کابینه به چهره‌های مشهور به داشتن سیاست‌های خاص و تند ندارد. عملکرد این چند‌روزه او در تماس با فعالان رسانه‌ای و سیاسی و مدیرکل‌های احزاب از جریان‌های مختلف و به‌ویژه اصلاح‌طلب و روزنامه‌نگاران منتقد در کسب نظرخواهی از آن‌ها در نحوه اداره دولت حاکی است که او حداقل در قدم نخست به‌دنبال ارائه یک چهره متعامل از خودش است.
سایر رسانه‌های اصلاح‌طلبی نیز از تماس‌های تلفنی دفتر رئیسی با فعالان اصلاح‌طلب و نظرخواهی از آن‌ها برای اداره کشور، استقبال کردند؛ برای نمونه، روزنامه «اعتماد» روز 19تیرماه به نقل از حسین انصاری‌راد از نمایندگان پیشین مجلس شورای اسلامی، با مثبت ارزیابی کردن اقدام رئیسی در نظرخواهی و نظرسنجی از اصلاح‌طلبان نوشت: «به نظر من هم اگر حقیقتا آقای رئیسی و آقای اژه‌ای تصمیم داشته باشند که به این توصیه‌ها عمل کنند یا به پیشنهادهایی که به آنان می‌رسد جامه عمل بپوشانند و از نظرات و نقدهای کارشناسان استفاده کنند، باید بگویم که کار درستی انجام می‌دهند». عباس عبدی، فعال و روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب نیز روز 13تیر در گفت‌وگو با خبرآنلاین، با استقبال از اقدام رئیسی تصریح کرد: «به‌طور دقیق نمی‌دانم که این آقایان به چه دلیل اقدام به این تماس‌ها کرده‌اند ولی وظیفه ما این است که اصل را بر حسن‌نیت بگذاریم. نباید بسیار بدبین بود و می‌توان با احتیاط از آن استقبال کرد. بعید می‌دانم که این نگاه زیانی داشته باشد درحالی‌که بدبینی و رد آن قطعا زیان‌هایی دارد. بنده به‌شخصه از این اقدام استقبال می‌کنم و از گفتن آنچه فکر می‌کنیم درست است و خدمت به جامعه و مردم و دولت آینده است، نباید استنکاف کرد».
تکفیر آن‌هایی که جواب تلفن را دادند!
 تماس دفتر سیدابراهیم رئیسی با فعالان اصلاح‌طلب، آنقدرها هم برای کسانی که جواب تلفن‌ها را دادند، کم‌هزینه نداشت. یکی از کسانی که به‌شدت مورد هجمه و ناسزاگویی قرار گرفت، احمد زیدآبادی بود. مدعیان منتقد بر این باور بودند که امثال زیدآبادی یا بقیه اصلاح‌طلبان که مورد توجه دفتر رئیسی بوده‌اند، در واقع در یک «دام» گیر کرده و فریب خورده‌اند. زیدآبادی طی مطلبی در اینستاگرام، با اشاره به این دست از انتقادها و با لحنی گلایه‌مندانه نوشت: «من اگر این‌قدر ساده و پخمه و کم‌عقل باشم که دفتر رئیسی بتواند مرا با درخواست ارائه پیشنهاد به دام اندازد، اصلا بهتر است هرچه زودتر به دام افتم تا مردم از شر بلاهتم خلاص شوند.»
هجمه و توهین علیه اصلاح‌طلبانی که جواب تماس‌های تلفنی دفتر رئیسی را دادند، به همین‌جا ختم نشد. برای نمونه، آذر منصوری، قائم‌مقام حزب اتحادملت روز 19تیر در گفت‌وگو با «برنا» با حمله به ایده تشکیل «دولت فراجناحی» و کسانی که سرگرم این ایده شده‌اند، تصریح کرد: «به نظر من، دولت فراجناحی اساسا یک فریب بزرگ است برای بازگشت به مردم باید نقاط کانونی اعتمادسوزی‌ها شناسایی شود. دکان‌های دونبش برچیده شود و حضور در قدرت به هر قیمت و ذلتی از دستور کار اصلاح‌طلبان خارج شود. این هم به احزاب و ظرفیت وجودی آن‌ها برمی‌گردد». همزمان با منصوری، جلال جلالی‌زاده، دیگر عضو شورای مرکزی حزب اتحادملت نیز در گفت‌وگو با «صبح‌ما» تصریح کرد: «معتقدم دولت یا کابینه فراجناحی نوعی خیال‌پردازی است».
اظهارات تند آذر منصوری یا جلالی‌زاده علیه سیاست کمک فکری به دولت منتخب، در شرایطی است که حزب اتحادملت، پیشگام اصلی در تحریم انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری بود. با آگاهی از این مساله، می‌توان چنین نتیجه گرفت که سیاست تکفیر و تخطئه اصلاح‌طلبان موردتوجه دفتر رییس‌جمهوری منتخب، در راستای همان شکاف پیشین میان دو رویکرد «قدرت‌محوری» و «جامعه‌محوری» در جبهه اصلاحات است که در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 به نقطه اوج خود نایل شد. با نگاه کلی به صف‌آرایی کنونی اصلاح‌طلبان بر سر تماس‌های تلفنی دفتر رئیسی، درمی‌یابیم که قطب‌بندی مزبور دقیقا میان قائلان به مشارکت فعال و قائلان به مشارکت غیرفعال/تحریم در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری شکل گرفته است؛ برای نمونه، مهدی رحمانیان مدیرمسوول روزنامه شرق که پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری و با همراهی سایر مدیران مسوول روزنامه‌های اصلاح‌طلب، به دیدار ابراهیم رئیسی رفت و ازسوی نیروهای رادیکال اصلاح‌طلب به «بی‌ریشگی» و «لمپنیسم» متهم شد، امروز نیز به دلیل حمایت از ایده تشکیل دولت فراجناحی، سیبل شده و به اتخاذ «سیاست دونبشی» متهم است. علاوه بر رحمانیان، الیاس حضرتی مدیرمسوول روزنامه اعتماد (ارگان مطبوعاتی نزدیک به حزب اعتماد ملی) نیز که هوادار ایده تشکیل دولت فراجناحی شده، پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری و در جریان ائتلاف با حزب کارگزاران سازندگی ایران و 13حزب اصلاح‌طلب دیگر، با جداکردن صف خود از حزب اتحادملت به‌طور رسمی و اسمی از کاندیداتوری عبدالناصر همتی حمایت کرد.
تشدید انشعاب؟
 از نگاه حزب اتحادملت و نیروهای وابسته به آن، اصلاح‌طلبان نباید با هر توجیه و به هر قیمتی، در زمین قدرت بازی و به‌اصطلاح منصوری، «دکان‌های دونبش» باز کنند. در مقابل، حزب کارگزاران سازندگی و نیروهای نزدیک به مشی و مرام آن باور دارند که لازمه اصلاحات، حضور در قدرت است و بدون کسب مناصب ساختاری، نمی‌توان و نمی‌شود اهداف اصلاح‌طلبی را محقق کرد. با توجه به بروز مجدد اختلافات در جبهه اصلاحات بر سر رویکردهای سیاسی رادیکالی و عملگرایانه که یک نمونه‌اش حمایت یا برائت از ایده تشکیل دولت فراجناحی است، می‌توان پیش‌بینی انشعاب در درون جبهه اصلاحات را نه بعید که امری ضرور در میان اصلاح‌طلبان دانست؛ مساله‌‌ای که برخی نیروهای اصلاح‌طلبی قائل به آن هستند. باید دید در آینده چه رقم خواهد خورد.