راه ترقی - دیجیاتو / قطعا بارها شنیده‌اید که می‌گویند چشم‌ها پنجره روح هستند. اما این تمام ماجرا نیست! دانشمندان شواهدی را یافته‌اند که ممکن است بر اساس آن‌ها چشم‌ها دریچه‌ای به مغز هر شخص باشد. اما چگونه؟
مردمک، ورودی مسیر نور به داخل چشم است. محققان فکر می‌کنند که شاید نور تنها ورودی مردمک نباشد. بر اساس تحقیقات دانشمندان پیشین، مردمک‌ها بر اثر خستگی، زیاد و کم شدن نور، برانگیختگی و حتی احساسات تغییر حالت می‌دهند. اهمیت مردمک‌ها تا حدی زیاد است که مبنای بسیاری از تست‌های دروغ‌سنجی و یا حتی مخدر با استفاده از اندازه مردمک‌ها صورت می‌گیرد.

آزمایشگاه موسسه فناوری جورجیا پس از انجام بررسی‌های متعدد، دریافت که تغییرات در اندازه مردمک افراد خبر از ویژگی‌های درونی آن‌ها می‌دهد؛ یکی از این ویژگی‌ها هوش افراد است. به عبارتی دانشمندان معتقدند که میزان بهره هوشی هر فرد از طریق مردمک او قابل تشخیص است.
برای آزمایش صحت فرضیه مردمک، دانشمندان چندین آزمایش مختلف را انجام دادند. در یکی از این آزمایش‌ها، از تعدادی از افراد خواسته شد تا در آزمون هوش شرکت کنند؛ سپس پاسخ این افراد با مردمک چشم آن‌ها مقایسه شد. نتایج غیر قابل انکار بود! افرادی با اندازه مردمک بزرگ‌تر نتایج بهتری را در این آزمون به دست آورده بودند. در این آزمون مهارت‌هایی مثل هوش، استدلال، تمرکز و حافظه مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج نشان می‌داد که بزرگ بودن مردمک با برخورداری از این مهارت‌ها رابطه مستقیم دارد.
رابطه بین هوش و اندازه مردمک زمانی کشف شد که دانشمندان در حال بر روی تفاوت قدرت حافظه در افراد مختلف بودند. در این آزمایش از گشادشدگی مردمک‌ها به عنوان عامل اثربخش بر حافظه استفاده شد. در ابتدا و در هنگامی که ما رابطه بین اندازه مردمک را با هوش دانش‌آموزان مقایسه کردیم، از صحت یافته‌های خود اطمینان نداشتیم.
در ابتدا ما آزمایش را در ابعاد کوچک انجام دادیم و سپس برای اعلام نظر قطعی از افراد بیشتری در طول این آزمایش استفاده کردیم. در یکی از آزمایش‌های مربوط به این فرضیه ما از بیش از 500 نفر از افراد با محدوده سنی 18 تا 35 سال استفاده کردیم. در این آزمایش، با استفاده از ردیاب چشم، ابزاری را که با استفاده از یک دوربین پرقدرت و رایانه از نور مردمک و قرنیه عکس می گیرد، اندازه مردمک چشم شرکت کنندگان را اندازه‌گیری شد.
در ابتدای آزمایش اندازه مردمک چشم هر شرکت‌کننده در حالت استراحت اندازه‌گیری شد. سپس هر شرکت‌کننده به مدت چهار دقیقه به صفحه خالی رایانه خیره شد؛ در تمام این مدت دستگاه در حال ضبط اندازه مردمک هر شرکت‌کننده بود. در نهایت، مقدار میانگین اندازه مردمک چشم هر شخص را محاسبه کردیم.
برای توضیحات بیشتر باید اضافه کنیم که مردمک‌ها بخش سیاه و در مرکز عنبیه (بخش رنگی) چشم قرار دارند. قطر مردمک‌ها می‌تواند 2 تا 8 میلی‌متر متغیر باشد؛ به عبارتی انبساط و انقباض ماهیچه‌های عنبیه باعث تغییر اندازه مردمک می‌شود. این موضوع درست است که مردمک‌ها در اثر زیاد و کم شدن نور تغییر اندازه می‌دهند اما ما برای اعتبار بیشتر آزمایش، همه شرکت‌کنندگان را در محیط کم‌نور قرار دادیم.
آزمایش‌های بعدی شامل تست هوش، توانایی تصمیم‌گیری در مواجهه با شرایط جدید، ظرفیت حافظه و توانایی به خاطر سپردن اطلاعات و میزان تمرکز و توجه در هنگام رو به رو شدن با عوامل گمراه‌کننده بود.

برای مثال، در آزمایشی مربوط به کنترل توجه، شرکت‌کنندگان باید ستاره پرنور و چشمک‌زن را در گوشه صفحه نمایش کامپیوتر نادیده می‌گرفتند و از نگاه کردن به آن خودداری می‌کردند؛ اما باید در سمت مخالف ستاره یک حرف را تماشا کنند، البته کلمه پس از گذشت چند ثانیه ناپدید می‌شد و نادیده گرفتن ستاره گوشه صفحه برای شرکت کنندگان بسیار سخت می‌شد. علت سخت بودن این آزمایش این است که انسان‌ها ذاتا آماده واکنش دادن به حرکت اجسامی هستند که در میدان دید آن‌ها قرار دارد؛ این موضوع موفقیت انسان‌های اولیه را در شکار به خوبی توضیح می‌دهد. در واقع ما در این آزمایش از شرکت‌کنندگان درخواست کردیم تا با نادیده گرفتن ستاره این ویژگی ذاتی و میل به واکنش را نادیده بگیرند.
در مجموع نتایج همه این آزمایش‌های نشان‌دهنده یک رابطه اسرار آمیز بین مردمک چشم شرکت‌کنندگان و مغز بود. جالب است بدانید که اندازه مردمک افراد با سن رابطه معکوس داشت؛ شرکت‌کنندگانی با سنین بالاتر مردمک‌های کوچکتر و محدود‌تر داشتند.
در این آزمایش هنگامی که شرکت‌کنندگان با فاصله سنی استاندارد را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم به سادگی به رابطه اندازه مردمک چشم و بهره هوشی پی می‌بریم.
به چه دلیلی اندازه مردمک افراد با بهره هوشی آن‌ها رابطه مستقیم دارد؟
برای پاسخ دادن به این سوال در ابتدا باید فرآیندهای مغزی را در هنگام مشاهده اجسام درک کنیم. اندازه مردمک چشم مربوط به فعالیت در هسته‌های لوکوس سیرولئوس در پل مغزی است. پل مغزی قسمتی از ساقه مغز است که دارای عصب‌‌های وسیع مرتبط با سایر قسمت‌های مغز است.
لوکوس سیرولئوس نور اپی نفرین را ترشح می‌کند که به عنوان یک انتقال‌دهنده عصبی و هورمون در مغز و بدن عمل می‌کند. این هورمون فرآیندهایی مانند ادراک، توجه، یادگیری و حافظه را تنظیم می‌کند. این هورمون علاوه بر نظارت بر این اعمال، وظیفه ارتباط بخش‌های مختلف مغز به یکدیگر را نیز بر عهده دارد و می‌تواند پیغام‌های مهاری و یا تحریکی را با اثرگذاری بر اندام هدف خود به اجرا در بیاورد.
اختلال در فعالیت‌های مغز و تحلیل آن بر اثر صدمات و تصادف و یا کهولت سن می‌تواند نتایج زیادی را بر روی یادگیری فرد بگذارد. از مشکلاتی که در نتیجه اختلال در عملکرد مغز به وجود می‌آید بیماری آلزایمر، اختلال نقص توجه، بیش فعالی و ... است. در واقع، کلید کارکرد بدن هماهنگی است و مغز نیز برای کنترل این هماهنگی و سازماندهی اعضا بیشترین انرژی خود را به کار می‌گیرد. این موضوع حتی زمانی که ما در حال انجام کاری نیستیم نیز صورت می‌گیرد؛ مثل خیره شدن برای چند دقیقه متوالی به صفحه نمایش خالی کامپیوتر.
اما فرضه اصلی در این مقاله این است که گمان می‌رود افرادی که مردمک چشم بزرگ‌تری دارند فعالیت‌های بیشتری را با لوکوس سیرولئوس خود انجام می‌دهند. در واقع لوکوس سیرولئوس به مغز در حالت استراحت برای شناخت و عملکرد بهتر آن کمک می‌کند.
برای اطمینان یافتن از حقیقت پشت مردمک چشم هنوز تحقیقات بسیار زیادی نیاز داریم اما تنها چیزی که می‌دانیم این است که این شباهت‌ها اتفاقی نیست و مردمک‌ها اسرار زیادی را در خود پنهان کرده‌اند.