بزرگنمايي:
راه ترقی - برترین ها / احتمالا 48 ساعت گذشته هیچ ترانه‌ای به اندازه "گل یخ" کوروش یغمایی در اکسپلور ایرانی‌ها دیده نشده. خب همین که این ترانه به دو استادیوم اتحاد (منچسترسیتی) و آنفیلد (لیورپول) رسیده نیز به اندازه کافی اهمیت خبری خود را نشان می‌دهد.
به باور کارشناسان، کوروش یغمایی بنیان‌گذار موسیقی راک در ایران است و همگام با پیشروان این سبک موسیقی در جهان، گروه‌های رولینگ استونز و بیتلز و… این سبک موسیقی را در ایران معرفی و شناساند. با تکیه بر همین پیشینه، او را پدر راک ایران لقب دادند. در این مطلب به سراغ بررسی سابقه جهانی ترانه گل یخ از این خواننده و هویتش می‌رویم. با ما همراه باشید.
صدای کورش یغمایی چطور به آمریکا رسید؟
زمستان 98 این اثر در تیتراژ یکی از قسمت‌های یک سریال آمریکایی به گوش رسید. "آمریکای کوچک" (Little America) با این اثر از کورش یغمایی، خواننده و آهنگساز ایرانی شروع می‌شود و در ادامه چند اثر دیگر کورش یغمایی هم در همین قسمت از این سریال به گوش می‌سد.
"آمریکای کوچک" از آثار موفق اپل تی وی، گلچینی از داستان‌های طنز، عاشقانه، الهام بخش و غافلگیرکننده درباره زندگی مهاجران در آمریکا است. قسمت هفتم این سریال با عنوان "صخره" (The Rock) درباره یک خانواده مهاجر ایرانی‌ست که در نیویورک زندگی می‌کنند و ترانه‌های کورش یغمایی هم در این بخش به گوش می‌رسد.
از ممنوعیت تا سیب نقره‌ای
کورش یغمایی هفتاد و هشت ساله، از معدود هنرمندان مشهور قبل از انقلاب است که بعد از انقلاب اسلامی هم در ایران ماند، موفق به انتشار آلبوم شد.
یغمایی پس از انقلاب برای 17 سال به طور رسمی اجازه فعالیت نداشت، روالی که بسیاری از چهره‌های هنری و فرهنگی قبل از انقلاب سال‌ها با آن رو‌به‌رو بودند و بسیاری از آنان هنوز هم پس از دهه‌ها اجازه کار رسمی ندارند. اما او سرانجام در سال 1375 آلبومی به نام "سیب نقره‌ای" را با مجوز رسمی منتشر کرد.
جلد نوار کاست آلبوم سیب نقره‌ای کورش یغمایی
پس از آن هم سه آلبوم دیگر، "کابوس"، "ماه و پلنگ" و "تفنگ دسته نقره" از کورش یغمایی در ایران منتشر شد.
قطعات انتخاب شده در سریال "آمریکای کوچک" از آلبوم Back From The Brink است که در سال 2011 با تلاش کاوه یغمایی، فرزند کورش یغمایی منتشر شد. مجموعه‌ای از بهترین‌های پدرش قبل از انقلاب که بین سال‌های 1973 تا 1979 تولید شده بود. تولد یک صدا، ساقه، خار، گل یخ و اخم نکن، قطعاتی هستند که برای سریال "آمریکای کوچک" انتخاب شدند.
این اولین بار نیست که ترانه‌های کورش یغمایی خارج از مرزهای ایران و برای مخاطبان غیر ایرانی منتشر می‌شود. در سال 2010 آلبومی به نام «Forge your own chains» یا «زنجیر خودت را بساز» منتشر شد. مجموعه‌ای از بهترین‌های پاپ دنیا در بین سال‌های 1968 -1974.
جلد آلبوم Back From The Brink که در سال 2011 با تلاش کاوه یغمایی، فرزند کورش یغمایی منتشر شد
"حجم خالی" از کورش یغمایی آهنگ چهاردهم از این مجموعه پانزده ترانه‌ای بود. پس از انتشار این آلبوم آثار او توجه بسیاری از نشریات و سایت‌های تخصصی موسیقی جهان را برانگیخت. رولینگ استون و بیلورد از معتبرترین مجلات موسیقی هم مقاله‌‌هایی درباره او منتشر کردند.
حضور گل یخ در آلبوم هیپ‌هاپ آمریکایی
سال 2018 بود که کانیه وست (همسر سابق کیم کارداشیان)، ترک گل یخ را برای NAS، خواننده مشهور آمریکایی در سبک هیپ‌هاپ سمپل کرد. شاید این نخستین موج از جهانی شدن ترانه پس از انتشارش در سال 1352 بود.
گل یخ از دیدگاه سازندگان اثر
سمیرا عالم‌پناه، روزنامه‌نگار فعال در شبکه اجتماعی ایکس در رشته توئیتی به هویت این ترانه از دیدگاه سازندگانش پرداخته است:
مهدی اخوان لنگرودی
مهدی اخوان لنگرودی، شاعر ترانه درباره نوشتن گل یخ می‌گه: در دانشگاه با کوروش یغمایی و هومان داریوش (برادر هژیر داریوش، کارگردان سینما) که هرسه در یک کلاس، درس‌های جامعه‌شناسی را بلغور می‌کردیم و هر کدام به زمزمه‌ی از هنر، دل خوش.
هومان پیانو می‌زد. کوروش گیتار. ناگهان سه تایی تصمیم به ساختن شعر وآهنگ و ترانه‌ای گرفتیم. تابستان داغ بود. از پله‌های دانشگاه ملی سابق به سوی کلاس می‌رفتم. به ناگهان چشم‌های سیاه زغالینی را به یاد آوردم که ستاره اشک‌ها از تاریکی مژه‌هایش می‌پرید، یادآوری آن چشم‌ها مرا روی همان پله‌ها نشاند.
برای خودم غریبی کردم. ترانه گل یخ در همان ثانیه‌ها و دقیقه‌های بسیار کوتاه تمام درونم را گرفته بود که با این بیت‌ها شروع شد:
غم میون دوتا چشمون قشنگت لونه کرده
شب تو موهای سیاهت خونه کرده
دو تا چشمون سیاهت، مث شب های منه
چه بخونم؟ جوونیم رفته، صدام رفته دیگه
گل یخ توی دلم جوونه کرده
و آهنگ گل یخ با یک سال کار کردن مداوم به پایان رسید. کوروش آهنگش را ساخته بود و دنبال خواننده می‌گشت. گفتم عزیزم، خودت بخوان. این شعر مال این مردم است، درد مشترکی‌ست که همه ما را می‌آزارد. این مردم صدایی نمی‌خواهند که فلک الافلاکی باشد.
زمزمه درونی عشق را می‌خواهند که چونان آیینه‌ای رو در روی آنان باشد. این شعر، تنهایی است که با زهر تلخ مرگ قاطی شده. روزگار ما این شعر را می‌خواهد. تصویر انسانی در هزارتوهای انزوا... شعر گل یخ با آن صدای آرام‌بخش کوروش یغمایی سراغ آسمان‌ها را گرفت و هر ایرانی آن را زمزمه کرد.